روزبه پور دادویه معروف به عبدالله ابن مقفع نویسنده و مترجم ایرانی از برجسته ترین نمایندگان تفکر علمی قرن دوم هجری است که کتابهای زیادی از پارسی میانه به عربی برگردانده است. نثر عربی ابن مقفع بسیار شیوا و سرمشق سخندانان و نویسندگان زمان بود. ترجمههای او از بهترین آثار ادبی و اخلاقی زبان عربی شمرده می شوند. ابن مقفع همچنین از بزرگترین راهبران نهضت ترجمه سدههای نخستین اسلامی است و تاثیری ژرف بر تمدن مسلمانان نهاده است. کتاب پیش رو ترجمه فارسی درة الیتیمه عبدالله ابن مقفع است که او نیز آن را از پهلوی به عربی برگردانده شده بود. دانش نوبخت (1297 - ؟ شمسی) در این ترجمه تلاش نموده تا با نظم بخشیدن به متن کتاب، امکان بهره گیری و بهره مندی طیف وسیعتری از خوانندگان این اثر تعلیمی را فراهم سازد. کتاب پیش رو که در 90 گفتار تدوین گردیده، احتمالا در سال 1321 منتشر گردیده است.
کلمات عربی بر سه گونه است: اسم، فعل، حرف، مانند: کتاب، کتب، فی. اسم بر دو قسم است: معرب مانند محمّد و کتاب، مبنی مانند هو و نحن. اسم معرب کمتر از سه حرف نمی تواند باشد و ممکن است ثلاثی (سه حرفی) رباعی (چهار حرفی) یا خماسی (پنج حرفی) باشد، مانند: قفل، درهم، سفرجل.... کتاب رساله عربی برای فارسی که برای استفاده دانشجویان دانشکده ادبیات با پاره ای تعدیلات از مقدمه کتاب "المنجد" اقتباس و ترجمه شده است.
در این کتاب آثار نویسندگان نامی به تفکیک سه مقطع زمانی که در آنها سه تجربه و آزمون بزرگ تاریخی ملت ایران به وقوع پیوسته، بررسی شده و از بعد «مذهبگریزی» و «اخلاقستیزی» به نقد کشیده شدهاند. در جلد اول آثار نویسندگانی چون جمالزاده، هدایت، محمد حجازی، مشفق کاشانی، محمد مسعود، علی دشتی، بزرگ علوی و ... به نقد کشیده شده است. در جلد دوم آثاری از بهرام صادقی، صمد بهرنگی، هوشنگ گلشیری، جمال میرصادقی، علیاشرف درویشیان، ابراهیم گلستان و .... نقد و بررسی شده است. در جلد سوم که به ادبیات داستانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص یافته، آثار از رضا براهنی، سیمین دانشور، احمد محمود، امیرحسین چهلتن، منیرو روانیپور و .... به بررسی و نقد گذاشته شده است.
رساله «الادب الوجیز» جزء مجموعهای از رسائل عربی بوده است منتسب به منشی بلیغ ایرانی عبدالله بن مقفع که از بلغای درجه اول روزگار و مقدم اساتید انشاء زبان تازی است و ترجمههایی که از زبان پهلوی به زبان عربی به قلم او پرداخته شده و رسائلی که او به این زبان نگاشته، به اتفاق نقادان سخن از گرانبهاترین جواهری است که زیب پیکر ادبیات عربی گردیده است. ترجمه این کتاب توسط خواجه نصیرالدین طوسی انجام شده و توسط او اضافاتی انجام شده است. نویسنده در این کتاب دستورهایی به فرزند خود میدهد که انجام آنها موجب رهایی از زشتیها و رستگاری اخروی است.
این کتاب دربرگیرنده گزیدهای کتاب مشهور «کلیله و دمنه» است که مشتمل بر سه بخش مهم است: باب برزویه طبیب، باب شیر و گاو، و باب بازجست کار دمنه که نگارنده از میان بابهای پانزدهگانه کلیله و دمنه تصحیح استاد مجتبی مینوی برگزیده و برای آسانتر شدن کار خواننده، معنی واژهها و عبارتهای دشوار آن را آورده و همچنین به بیان پارهای از قواعد دستوری و گزارش اشعار تازی به پارسی پرداخته است.