کتابخانه مجازی ادبیات

در این کتاب فارسي - انگليسي / انگليسي - فارسي تذهيب ؛ خط ؛ صحافي ؛ كاغذ ؛ رنگ و مركب واژه نامه ي نسخه شناسي و كتاب پردازي كه حاصل چهار سال دست و پنجه نرم كردن با واژگان اين رشته است از دو بخش انگليسي به فارسي و فارسي به انگليسي تشكيل شده است . منابع مورد استفاده در تدوين واژه نامه در ميان اين دو بخش آمده است . مقدمه ي كتاب ويژگي ها و مسايل مربوط به واژه نامه و روش تدوين آن را در بر دارد و راهنماي استفاده از واژه نامه شيوه ي بهره گيري از آن و نشانه هاي به كار گرفته در آن را شرح مي دهد . كتاب پردازي صناعتي است كه طي آن كتابي آماده ي استفاده و عرضه به خواننده مي شود . دراين حرفه كارهايي انجام مي گيرد از قبيل رنگ سازي ، صحافي ، خوش نويسي و تذهيب . مجموعه اين اعمال به دست هنرمندان چيره دست متني را در قالبي دلپسند و زيبا در دسترس علاقه مندان مي گذارد .

مرحوم ملک از سال 1303 خورشیدی با عشق بسیار به جمع کتاب پرداخت و این عشق را حاصل ذوق فطری او به علم و ادب باید دانست. این کتاب پنجمین جلد از فهرست نسخه‌های خطی این کتابخانه است که حاوی فهرست نسخه‌های خطی مجموعه‌ها و جنگ‌ها می‌باشد.

از چهره‌های عصر ناصری که در تکوین پایه‌های نظری مشروطیت بی‌تردید گام‌های مهمی برداشته و می‌توان وی را نخستین کوشندگان اندیشه جامعه مدنی در ایران دانست، میرزا یوسف‌خان تبریزی ملقب به مستشارالدوله است. وی در این رساله موسوم به «یک کلمه» به علل عقب‌افتادگی جامعه ایرانی از پیشرفت و توسعه پرداخته وکوشیده علتی برای این مهم بیابد. او در این مرحله گامی نیز فراتر نهاده و چاره‌ای و مفری برای جامعه دربند استبداد و توسعه‌نیافتگی خویش اندیشیده است.

جنبش زبان جهانی اسپرانتو در جنوب ایران نیز هوادارانی داشت. در این نوبت به بازخوانی مقاله‌ای خواهیم پرداخت که نویسنده آن از اهالی شهر مسجد سلیمان است. پیشتر گفته بودیم که آذربایجان یکی از راه‌های ورود تجدد به ایران محسوب می‌گردد. خوزستان نیز به نوعی دیگر یکی از ورودگاه‌های تجدد به ایران به شمار می‌آید. حضور انگلیسی‌ها، وجود شرکت نفت ... و از سوی دیگر راه دریایی به هند، زیرا می‌دانیم که هند نیز هم‌چون عثمانی کانونی برای ابراز باورهای تجددگرایی در عصر قاجار بوده است. انتشار جمل‌المتین خود شاهدی است برای گفته هر چند در فاصله انتشار خبر برپایی نخستین باهماد اسپرانتو در تهران و مقاله حاضر، می‌توان مقالاتی درباره اسپرانتو در مطبوعات فارسی زبان یافت، به ویژه از بهمن شیدانی و نمسه‌چی، اما مقاله حاضر ـ با اصلاحاتی در واژه‌ها ـ امروزه نیز خواندنی است. لسان عمومی اسپرانتو، مقاله‌ای که این بار به بازخوانی آن می‌پردازیم در سال 1310 خورشیدی انتشار یافته است. این مقاله از 3 بخش سامان یافته: مقدمه، بدنه اصلی و موخره. دو بخش مقدمه و موخره نوشته پدیدآورنده مقاله است، ولی بخش میانه یا بدنه اصلی آن، ترجمه مقاله‌ای است که یازده سال پیشتر در نشریه عرب زبان الهلال نشر یافته بود. در بخش پایانی مولف به انتشار اسپرانتو در ایران نیز اشاره مختصر داشته است.