محمد بن نجیب بکران این کتاب را در سال 605 ق به نام علاء الدین خوارزمشاه تألیف کرده است. این اثر مهم تا یکصد سال پیش ناشناخته مانده و جز معدود نسخه شناسان، کسی از وجود نسخه آن مطلع نبود. با چاپ عکسهای آن توسط یو. ا. بورشچفسکی به زبان روسی، این نسخه احیا شد ولی فارسی زبانان از آن محروم بودند. پس دکتر محمد امین ریاحی به تصحیح این کتاب همت گماشت و به خواهش او مقدمه روسی این کتاب توسط دکتر محسن ابراهیمی ترجمه شد. این کتاب گذشته از ارزش نثر کهن، از لحاظ اطلاعات جغرافیای تاریخی که موضوع اصلی کتاب است و اطلاعات جامعه شناسی مردم آن زمان درباره برخی تصورات، شنیده ها و روایات شفاهی جالب توجه است. نثر این کتاب همچون دیگر کتب علمی، ‌ساده و خالی از پیرایه است. نسخه اساس این تصحیح،‌ همان نسخه بروشچفسکی است و از نسخه پاریس نیز استفاده شده است. ترجمه مقدمه تصحیح بروشچفسکی نیز در تکمیل مطالب کتاب و شرح حال نویسنده آورده شده است. از نام کسان، جایها،‌ کتابها، لغات مدنی و تعبیرات و لغات اجتماعی نیز فهرستی تهیه شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

661e8efb00522.jpg

جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان

علی محمد ساکی

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

65df4824df9c1.jpg

بلوچستان

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .