کتابخانه مجازی ادبیات

ریاض الانس یا گلهای ارغوان کشکولی است محتوی بر مواعظ، نصایح، طرایف، لطایف، حکایات تاریخ، اشعار، الفاز، امثال، قصص، داستانهای سودمند تاریخی، علمی، ادبی، فلسفی، و سایر مطالب نافعه متفرقه که توسط سیدعلی اکبر حسینی کاشانی حائری تالیف شده است

ریاض الانس یا گلهای ارغوان کشکولی است محتوی بر مواعظ، نصایح، طرایف، لطایف، حکایات تاریخ، اشعار، الفاز، امثال، قصص، داستانهای سودمند تاریخی، علمی، ادبی، فلسفی، و سایر مطالب نافعه متفرقه که توسط سیدعلی اکبر حسینی کاشانی حائری تالیف شده است

از میان عناصر تلمیحی شعر فارسی، مضامین آیین مسیحیت به انگیزه‌های گوناگون همواره مورد توجه شاعران بوده‌است. در شعر معاصر فارسی نیز کاربرد این عناصر و مضامین چشمگیر است و ازجمله احمد شاملو با کاربردی دیگرگون بیش از دیگران از آنها استفاده کرده‌است. این شاعر به سبب مطالعه عمیق و پیگیر متون گذشته (به‌ویژه متون نثر دینی، تاریخی و اسطوره‏ای)، مطالعه آثار ادبی جهان مسیحیت، نگاه متکثر فرا‏‏ ایرانی ـ فرا اسلامی و نیز آشنایی و ازدواج با خانم آیدا سرکیسیان، انس و آشنایی عمیقی با آموزه‌ها و مسائل مسیحیت پیدا کرد و در 25 شعر مهم و شاخص خود به طرح این موضوعات پرداخت. استفاده‌های شاملو از این موضوعات، عمدتاً مطابق متون و منابع مسیحی است. او کوشیده‌است از تلمیحات و مضامین تاریخی و دینی مسیحیت به گونه‌ای روزآمد و نمادین استفاده کند. از سوی دیگر، توجه به این عناصر و موضوعات در ساخت واژگان و بافت جملات و گسترش ظرفیت فرهنگی، تاریخی، اسطوره‏ای و اجتماعی شعر او تأثیر بسیار داشته‌است.

ساقی نامه و مغنی نامه را در یک نگاه کلی می‌توان «شعر میخانه‌ای» گفت، به ویژه از قرن نهم تا دوازدهم هجری از «ژانر»های پرطرفدار شعر فارسی بوده و نمونه کامل و مفصل آن بیشتر در قابل مثنوی بحر متقارب سروده شده است. این نوع شعر امکان خوبی به شاعر می داده است تا به بهانه می و میخانه و مستی، فارغ از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها، ناگفتنی‌های روزگار خود را در قالب نکوهش روزگار و اهل آن بر زبان آورده و ای بسا یاد کرد او از می و میخانه و ساقی، بهانه‌ای بوده برای اعتراض و انتقاد از آنچه او نمی‌خواهد و ناروا می‌پندارد! از این منظر، ساقی نامه شعری اجتماعی، آرمانخواهانه و بلکه شورشگرانه است. در این مقاله، ابتدا به تعریف و بررسی ساختار و ویژگی‌ها و زمینه سرایش این نوع شعر پرداخته می‌شود و سپس در ادامه با اشاره به سابقه آن در شعر فارسی، یک نمونه پیشین از ظهوری ترشیزی (به جهت تفصیل و ساختار کامل آن) با یک نمونه معاصر از هوشنگ ابتهاج بررسی و مقایسه خواهد شد.