میرزا محمد صادق، معروف به ادیب الممالک فراهانی، از نام دارترین شاعران عصر مشروطه است. این مقاله به بررسی چگونگی طنز و گونههای هم خانواده ـ هزل و هجو ـ و تحلیل محتوای آنها در آثار شاعر پرداخته است. سیر تاریخی طنزهای ادیب، در سه دوره پیش از انقلاب مشروطه، دوره بیداری و انقلاب، و دوره سرخوردگی از انقلاب بررسی شده است. قالبها و زبان طنز ادیب الممالک، شیوهها و شگردها، تازگیها، آماجها و آسیبشناسی طنزهای او از بخشهای دیگر این مقاله است.
کتاب حاضر نیز فهرستواره از رجال و مشاهیر ایرانی و یا غیرایرانی مرتبط با ایران و چکیده ای از زندگینامه آنان است که به منظور برطرف ساختن حداقل نیاز پژوهشگران در این زمینه فراهم آمده و با پیشنهاد برخی دوستان صاحب نظر (فرهنگ رجال و مشاهیر تاریخ معاصر ایران) نامیده شده است. ایم کتاب چکیده زندگینامه های حدود 23 هزار نفر از مردان و زنان مذهبی، سیاسی، دانشگاهی، اقتصادی، ادبی، هنری، سینمایی، اجتماعی و ایران شناس را دربر دارد که در محدوده سالهای 1300 هجری قمری تا سال 1412 قمری میزیسته و منشاء اثری درباره ایران در چارچوب تخصص خود بوده اند. در نگارش آن شهروندی، جنسیت، وابستگی صنفی، اعتقادات و مذهب اشخاص دخالت نشده است. صرفا معیار انتخاب ما ایرانی بودن صاحبان زندگینامه ها و یا تاثیر و تاثر آنان در ایران و از ایران بوده است. از این روی دیده میشود که زندگینامه یک فقیه نامدار در کنار زندگینامه یک فیزیکدان و آن نیز در کنار یک شاعر ادیب و این همه در کنار زندگینامه چهره های سیاسی، هنرمند سینما، خوشنویس، مخترع، مکتشف، پزشک، مبارز شهید راه انقلاب، سرداری از دفاع هشت ساله و یک ایران شناس خارجی بهم گره خورده و تار و پود محتوای کتاب را پدید آورده اند.
کتاب حاضر نیز فهرستواره از رجال و مشاهیر ایرانی و یا غیرایرانی مرتبط با ایران و چکیده ای از زندگینامه آنان است که به منظور برطرف ساختن حداقل نیاز پژوهشگران در این زمینه فراهم آمده و با پیشنهاد برخی دوستان صاحب نظر (فرهنگ رجال و مشاهیر تاریخ معاصر ایران) نامیده شده است. ایم کتاب چکیده زندگینامه های حدود 23 هزار نفر از مردان و زنان مذهبی، سیاسی، دانشگاهی، اقتصادی، ادبی، هنری، سینمایی، اجتماعی و ایران شناس را دربر دارد که در محدوده سالهای 1300 هجری قمری تا سال 1412 قمری میزیسته و منشاء اثری درباره ایران در چارچوب تخصص خود بوده اند. در نگارش آن شهروندی، جنسیت، وابستگی صنفی، اعتقادات و مذهب اشخاص دخالت نشده است. صرفا معیار انتخاب ما ایرانی بودن صاحبان زندگینامه ها و یا تاثیر و تاثر آنان در ایران و از ایران بوده است. از این روی دیده میشود که زندگینامه یک فقیه نامدار در کنار زندگینامه یک فیزیکدان و آن نیز در کنار یک شاعر ادیب و این همه در کنار زندگینامه چهره های سیاسی، هنرمند سینما، خوشنویس، مخترع، مکتشف، پزشک، مبارز شهید راه انقلاب، سرداری از دفاع هشت ساله و یک ایران شناس خارجی بهم گره خورده و تار و پود محتوای کتاب را پدید آورده اند.
سفینه خوشگو نوشته و فراهم آورده «بندرابن داس» (1078 یا 1088 ـ 1170 قمری)، تذکرهنویس و شاعر هندی، متخلص به «خوشگو»، است که اثر خود را در سال 1137 قمری (مطابق با عدد «سفینه خوشگو») آغاز کرده و در سال 1147 قمری (مطابق با عدد «سفینه خوشگوی») به پایان رسانده است. سفینه او در سه یا چهار دفتر فراهم آمده بوده است که دفتر سوم آن، در سال 1995 میلادی، به کوشش سید شاه عطاءالرحمان کاکوی، در پتنه هند، به چاپ سنگی منتشر شده است. دفتر دوم آن نیز به تصحیح دکتر سید کلیم اصغر در سال 1390 در تهران در سلسله انتشارات کتابخانه مجلس چاپ و منتشر شده است.
از مهمترين ويژگيهاي شعر مهدي اخوان ثالث (1307-1369) رواييبودن آنهاست؛ اما آنچه به شعرهايروايي او برجستگي ويژهاي ميبخشد و آن را از آثار شاعران معاصرش متمايز ميسازد، شيوهها و شگردهاي او در روايت است. وي در شعر از عنصر روايت به گونهاي خاص استفاده کرده است که با وجود نقش برجسته بسياري از شگرد (تکنيک)ها، ساختارروايي شعر هرگز لطمهاي به جوهر شعر نميزند. به عبارت ديگر، در آثار او بيش از آنکه شعر در خدمت روايت داستاني قرار گرفته باشد، عناصر داستاني و روايي به خدمت شعر درآمدهاند. اين مقاله به بررسي و تحليل شگردهاي روايت شامل: شخصيتپردازي، گفت وگو، توصيف، فضاسازي، شيوه آغاز روايتها، شيوههاي بيان نمايشي، نقطه اوج و فرود، مرحله گذار در منظومههاي روايي اخوان ثالث ميپردازد و کارکرد ويژه هر يک را در شعر او نشان ميدهد.