کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب به پنج بخش به ترتیب ذیل تنظیم شده است: بخش اول: تاریخچه مختصر تحول زبان فارسی؛ بخش دوم: شیوه خط فارسی (رسم الخط یا املا)؛ بخش سوم: قواعد و ضوابط چاپ کتاب؛ بخش چهارم: نقطه گذاری؛ بخش پنجم: لغات مشابه؛ ؛ بخش ششم: نکاتی چند درباره نگارش، شیوه تحقیق، روش استفاده از ماخذ، گزارش نویسی، مقاله نویسی، داستان نویسی؛ بخش هفتم: سبکهای شعر فارسی، شیوه رساله نویسی؛ نقش نویسنده در جامعه.

این کتاب دو قسمت دارد یک قسمت آن راهنمای تعلیم انشا و قسمت دیگر آن راهنمای تعلیم املاست. در قسمت اول که راهنمای تعلیم انشا می باشد پس از درج دستوری که در مورد تعلیم انشا در برنامه تحصیلی این دوره ذکر گردیده قواعدی که برای تعلیم انشا باید رعایت شود توضیح داده شده است. در قسمت دیگر پس از نقل دستوری که در برنامه تحصیلی این دوره مورد تعلیم املا ذکر گردیده است نکاتی که در نوشتن لغات و طرز غلط شماری و تصحیح املا باید رعایت شد توضیح داده شده است. در پایان کتاب هم موضوعهای مناسب انشا اضافه شده است.

زنده‌یاد محمدعلی جمال‌زاده این نوشتار را در یازده فصل فراهم آورده که مباحثی است در احوال و اشعار حافظ که با استناد گوناگون به دیوان حافظ تحریر شده است .باب اول کتاب بحثی است درباره «رندی حافظ» که در پی آن فهرست اشعار مورد نظر درج می‌گردد .در باب دوم اشعار حافظ با موضوع «درد دل و وصف‌الحال» دسته‌بندی شده و در کنار آن گاه توضیحی مختصر آورده شده است . باب سوم نیز متضمن اشعاری از حافظ است که با عنوان «دین و آیین و دعا و قرآن» تدوین شده است .باب پنجم شامل اشعار گسترده‌ای از حافظ است که با موضوع «اشاراتی به کلیات حکمت و عرفان و معرفت» جمع آمده است .باب ششم تدوین اشعاری است با موضوع «پند و اندرز، دلالت و ارشاد». ابواب بعدی نیز با این موضوعات تدوین گردیده است: حافظ از خود و شعر خود سخن می‌گوید، مبارزه حافظ با ریا و سالوس و زرق و تدلیس، شراب و میگساری، حافظ در شیراز و در غربت و در ناکامی و عسرت، حافظ و قصیده مداحی. در انتهای کتاب، نوشته‌ای از ایرج افشار در باب احوال و آثار محمدعلی جمال‌زاده و متعاقب آن چندنامه و سند به چاپ رسیده است.

سبک و شیوه قصه‌سرایی مولوی در مثنوی در واقع همان طرز و اسلوب معمولی «کلیله و دمنه» و تا حدی «هزارویک شب» است؛ یعنی به دنبال هر حکایت اصلی، حکایات فرعی چند در میان آورده می‌شود و بیشتر قصه‌ها درختی را به خاطر می‌آورد که از تنه آن شاخه‌های متعددی به وجود آمده باشد. مولوی به مناسبت مبحث و مقالی، قصه‌ای را شروع می‌فرماید و افزون بر آنکه مطالب و مضامین آن قصه و حتی گاهی الفاظ و کلمات آن مبدأ و منشأ تحقیقات حکمتی و افادات عرفانی دور و درازی می‌گردد که چه‌بسا از آیات و احادیث و اخبار و سخنان بزرگان معرفت کمک می‌گیرد، به‌تدریج همان حکایت اصلی که گویی آبستن است، جابجا حکایت‌ها و تمثیل‌های فرعی دیگری می‌زاید و چه‌بسا این داستان‌های فرعی نز خود دارای شاخه‌های تحقیقی و عرفانی می‌گردد. در این کتاب داستان‌های مثنوی به ترتیب دفاتر شش‌گانه به کوشش محمدعلی جمال‌زاده آورده شده و در ابتدای کتاب نیز بدیع‌الزمان فروزانفر بر آن مقدمه‌ای به نگارش درآورده است.