کتابخانه مجازی ادبیات

این یادنامه کتابی است در خصوص استاد خوشنویسان محمدرضا کلهر که در سال 68 توسط انتشارات انجمن خوشنویسان در ساری به چاپ رسیده است. درباره این استاد می توان گفت میرزا محمدرضا کلهر متولد ماه شهریور(۱۲۴۵- ۱۳۱۰ه‍.ق/ ۱۸۲۹- ۱۸۹۲ م) از ،استان کرمانشاه شهرستان گیلانغرب است. این کتاب به مناسبت یکصدمین سال درگذشت استاد بزرگ خوشنویسی ایران همزمان با دومین کنگره سراسری خوشنویسان ایران منتشر شده است.

مهدی بیانی مولف کتاب می گوید: "بنای تالیف این کتاب در دو بخش نهاده شده است: بخش اول، در بیان احوال خوشنویسان "اقلام سته" یا "خطوط اصول اسلامی" مطلق، اعنی خطوط متمایز: ثلث، نسخ، ریحان، محقق، رقاع، توقیع، چون در میان این جماعت از خوشنویسان اشخاصی که در نوشتن تمام این خطوط دست داشته اند، بسیار است و تفکیک خوشنویسان هر قلم از این اقلام سته دشوار می نمود، با وجود کثرت افراد خوشنویسان این طایفه، همه را در یک جلد آوردم و به مناسبت تقدم تاریخی وضع خطوط، جلد اول کتاب را حاوی تمام بخش اول است، با ترتیب حروف تهجی، به این طبقه اختصاص دادم. بخش دوم، در ترجمه خوشنویسان "خطوط اسلامی" ایرانی، اعنی استادان تعلیق و نستعلیق و شکسته نستعلیق، که آن را در سه جلد مستقل گرد آوردم، و طبع و نشر نستعلیق نویسان را که در جلد دوم از بخش دوم است و از جهت تاریخ وضع باید در مرتبه دوم، پس از تعلیق نویسان قرار گیرد بنا به اهمیتی که آن نزد ایرانیان دارد بر مجلدات دیگر مقدم داشتم و چون ذکر تمامی خوشنویسان نستعلیق در یک مجلد نمی گنجید و از هزار صحیفه و یک هزار و چهارصد ترجمه، تجاوز نمی نمود، قسمت اول آنرا که از حرف الف تا قسمتی از حرف شین و بیش از سیصد صفحه و چهارصد ترجمه است؛ در یک جزء به چاپ رساندم." جلد سوم کتاب زمانی منتشر شد که دکتر مهدی بیانی رخ در نقاب خاک کشیده بود و دکتر محبوبی بنا به تقاضای ایرج افشار ادامه این خدمت را به عهده گرفت و جلد سوم در سال 1348 منتشر شد. جلد حاضر نیز که آخرین جلد از این مجموعه به شمار می رود بر اساس یادداشتها و برگه هایی است که از دکتر بیانی به یادگار مانده است و به همت دکتر محبوبی تنظیم و تحریر شده است.

در مجموعه حاضر زندگی نامه مجملی از هزار و پانصد تن از زنان نامی ایران که در عرصه های مختلف فعالیت داشته اند فراهم آمده است. اسامی این افراد در قالب این موضوعات تنظیم گردیده است. "زن در عرصه قرآن و تفسیر"، "زن در عرصه حدیث و روایت"، "زن در عرصه عرفان و سلوک"، "زن در عرصه ادب و شعر و تاریخ"، "زن در عرصه علم و دانش و بینش"، "زن در عرصه تالیف و تحقیق و نگارش"، "زن در عرصه خط و هنر و خوش نویسی"، "زن در عرصه سیاست و فرهنگ و اجتماع"، "زن عرصه تربیت و پرورش مردان بزرگ"، "زن در عرصه رزم و جهاد و شهادت"، "زن درعرصه نیرو و ایثار و نیکوکاری"، "زن در عرصه فقه و فقاهت و اجتهاد"، "زن در عرصه قلب و طبابت و پرستاری"، "زن در عرصه سازندگی و عمران و آبادانی" و "زن در عرصه انقلابات و تحولات اجتماعی".

«مفاخر آذربايجان» اثر عبدالرحيم عقيقى بخشايشى، كتابى است پيرامون زندگى بزرگان و دانشمندان منطقه آذربايجان. كتاب با مقدمه نويسنده در اشاره به نقش آذربايجان و مفاخر آن، آغاز و مطالب كه شرح حال تنی چند از شخصيت‌هاى افتخارآميز آذرى مى‌باشد، در چهار جلد تنظيم شده است. نويسنده كتاب را به 15 محور تقسيم‌بندى نموده است. اين محورها در عرصه‌هاى فقه، تفسير، عرفان، ادب، هنر، شعر، جهاد و شهادت، نيكوكارى، نوآورى، فرزانگى در عرصه خلاقيت، تجارت، ورزش، تعليم و تربيت مى‌باشد. جلد اول، در مورد فقيهان و مفسران؛ دوم، عارفان و فيلسوفان؛ سوم، شاعران، نويسندگان و خوشنويسان؛ چهارم، شهيدان و نيكوكاران. مؤلف در تامين هدف خود، دو تبصره آورده كه تا حدودى دست او را باز گذارده است: اولا مفاخر و بزرگان آن ديار را از دوران اسلامى به بعد، مورد مطالعه قرار داده است. ثانيا دائره مفاخر را تنگ و تنگتر گرفته و آنها را در 15 محور اساسى مورد عنايت توجه خاص قرار داده است. اين مجموعه با توجه به موضوعات مطرح شده و با عنايت به تنوع آن، در نوع خود تازگى دارد و دربرگيرنده عنوان‌هاى جديدى است كه در كتاب‌هاى مشابه، كمتر به چشم مى‌خورد، مانند جهاد و شهادت، خيرين و نيكوكارى، ورزش و ابتكار يا تجارت و اقتصاد، نوآورى و فرزانگى. هركدام از آنها از عناوين جديدى هستند كه باب تازه‌اى را به روى محققان مى‌گشايند. نكات قوت كتاب، فراگيرندگى و وسعت ديد اين مجموعه است كه مطالب خود را تنها محدود به دائره جغرافيايى مخصوص آذربايجان شرقى و غربى يا استان اردبيل ننموده است، بلكه آن سوى ديار آذربايجان و قفقاز جدا شده از پيكره آذربايجان فعلى و 17 شهر دور مانده از مام وطن مانند باكو، گنجه، شيروان، ايروان، دربند و شماخى و ... را نيز مورد نظر قرار داده است و از شاعران آن ديار مانند نظامى گنجوى، خاقانى شيراوانى، مجيرالدين بيلقانى، صدراى باكويى، حاج زين العابدين تقى‌اف، شيخ شامل قفقازى و از مناطق قره باغ، دربند، قفقاز، و دانشمندان و شاعران آن ديار نيز سخن به ميان آمده است.