کلیدر محمود دولتآبادی، اثر ادبی عظیمی است در ده جلد (5 مجلد) و حدود 3000 صفحه، که 15 سال (1347 ـ 1362) صرف آفرینش آن شده و انتشارش 5 سال (1357 ـ 1362) زمان برده است. طرح رمان کلیدر، بیشتر ساکنان یک روستای فقرزده درخراسان و روستاهای اطراف، آداب و رسوم شهری، زمینداران و افسران ارتش را در برمیگیرد. شخصیتهای اصلی رمان، مردان و زنان قبیله (خاندان) کلمیشی هستند. شایان ذکر است که دولت آبادی به منظور آفریدن فضای راستین رمان و به تصویر کشیدن واقعی شخصیتها و زبان آنها، چندین ماه را به تحقیق در محل رویداد داستان گذرانده است.
شهرستان قم مانند همه شهرها دارای لغات و اصطلاحات خاص خود است که بهتدریج تحت سلطه زبان رسمی کشور و حکومت رسانههای گروهی مانند همه لغات و ترکیبهای گویشی دیگر شهرها محکوم به فراموشی و نابودی است. ثبت و ضبط لغات و اصطلاحات محلی که قرنهاست در جایجای این سرزمین مردم به آن سخن میگفتهاند و ریشه در زبانهای کهن ایران دارد و اکنون در شرف نابودی است، گامی است مؤثر در حفظ زبان فارسی و نگهداشت پشتوانههای آن. در این کتاب فرهنگی از امثال و کنایات قمی در جمعآوری شده است.
این کتاب فراهمی است از نقد و نظر در باب تمام موضوعاتی که هر کدام در مقطعی مدنظر و علاقه نویسنده بوده است. بدیهی است که بیشترین قسمتها به موضوع ادبیات مربوط میشود؛ چه در حوزه نقد و نظر و چه در شکل گفتوشنود. اما تمام این کتاب منحصر به موضوع ادبیات نمیشود، جز آنکه یک علاقمند به ادبیات آن را نگاشته است.