این گفته که تعریب عبارت است از این که عرب، کلمهای اعجمی بر زبان براند؛ دلالت بر آن دارد که در تعریب، شرط آن نیست که بر زبان طبقه خاصی از اعراب یا مردمان معینی از میان ایشان صورت پذیر شود. بلکه امری مشاع میان ایشان است و در دسترس هر کس قرار دارد. اگر بگویی که تعریب وظیفه عامه عرب و بازرگانان و ارباب صنایع است. و نه اشخاص برجسته و صاحب جاه و مقام و هوشمندی ـ چندی دور نرفته و سخنی به گزاف نگفتهای.
جمعی به حق عقیده دارند که زبان فارسی دارایی مشترک همه نسل های دیروز و امروز و فردای کشور است و به هیچ عنوان نباید در شکل الفاظ و کیفیت اشتقاق آن مداخله کرد و نسل کنونی باید زبانرا به همان صورتی که از نسل های پیشین تحویل گرفته به نسل های آینده تحویل بدهد. گروهی دیگر معتقدند که زبان فارسی مانند همه زبانهای دنیا بر اثر مرور زمان و تاثیر تحولات قهری که در جهان پیش می آید خواه ناخواه دستخوش دگرگونی شده و خواهد شد زبانی که در قرن چهارم هجری زبانی رسا و شیوا و برای رفع همه نیازمندیها کافی بوده برای رفع نیازمندیهای امروزی کافی نیست؟ و وضع لغات نو برای مفاهیم جدید از ضروریات زندگی انسانی است و به هیچ عنوانی نمی شود از ان صرف نظر یا احتراز کرد....
این کتاب دربرگیرنده مجموعه سخنرانیهای دومین دوره جلسات سخنرانی و بحث درباره زبان فارسی است که همزمان با چهارمین جشن فرهنگ و هنر در آبان سال 1350 در پایتخت تشکیل شد.این کتاب پانزده سخنرانی از سخنرانیهای این جلسه را دربر دارد که زیرنظر خود سخنرانان چاپ شده است. عناوین برخی از نوشتارها به این ترتیب است: بیماریهای زبان سازمانهای اجتماعی و اداری و نامهنگاریهای دولتی/ محمدعلی امام شوشتری، تأثیر ایران و زبان فارسی در آثار ادبی فرانسه/ حسن صدر حاجسیدجوادی، دستور زبان فارسی/ محمد خزائلی، اشتقاق در زبان فارسی/ جعفر شعار، زبان و ادب فارسی در پیشرفت زمان/ محمود شفیعی، زبان شیرین فارسی/ مسعود فرزاد، نفوذ و تأثیر فارسی در سنسکریت/ شهریار نقوی و .... .