کتابخانه مجازی ادبیات

سخن و سخنوران، کتابی است نوشتهٔ بدیع‌الزمان فروزانفر در شرح احوال و نقد و سنجش آثار ۵۵ تن نامورترین شاعران پارسی‌گوی قرن‌های سوم تا ششم هجری. سخن و سخنوران اولین بار در سال‌های ۱۳۰۸ و ۱۳۱۲ در تهران به چاپ رسیده‌است.

کتاب حاضر حاوی مطالب بسیاری در باب تاریخ ایران قبل از اسلام است که مولف از ماخذ موجود در عصر خود نقل کرده است و بعید نیست بعضی از این ماخذ را فردوسی نیز برای نظم شاهنامه خود بکار برده باشد و امروز هیچ یک از آنها در دست نیست. مرحوم ملک الشعراء بهار "غرر اخبار ملوک الفرس" بی‌هیچ گونه تردید از ثعالبی نیشابوری می‌دانست ثعالبی را از شعوبیه و اثر او را در زمینه آثار شعوبیه معرفی کرده است. ثعالبی در بیشتر آثار خود سعی دارد تا حکمت و خرد ایرانیان و سایر اقوام را بنمایاند و روشن نماید که ایرانیان و بعضی اقوام دیگر به سبب سوابق تاریخی دارای حکم و اندیشه‌هایی عمیق‌تر و برترند.

آموزش هر زباني، موانع و ويژگي‌هاي خاص خود را دارد، بدون شک، آموزش زبان عربي در مدارس ايران از اين قضيه مستثني نيست. برخي از موانع يادگيري زبان عربي، به نحوه سازمان‌دهي محتواي کتاب‌ها باز مي‌گردد؛ به ويژه، آموزش زبان عربي در پايه اول دبيرستان، بنا به برخي دلايل از جمله وارد شدن دانش‌آموز به يک مقطع جديد، کار دشواري به نظر مي‌رسد. در صورتي که اگر اجزاي مختلف محتواي کتاب‌ها شناخته و دسته‌بندي شود؛ درک و انتقال آن ساده‌تر خواهد بود. از اين رو، مي‌توان گفت تحليل محتواي کتاب عربي اول دبيرستان مي‌تواند گام مهمي در شناخت نقاط ضعف و قوت اين کتاب باشد. هدف مقاله حاضر اين است که با تکيه بر تکنيک تحليل محتوا که يک روش پژوهشي براي توصيف عيني، منظم و کمي محتواي ظاهري ارتباطات است و در آموزش زبان، براي بررسي‌هاي مربوط به محتواي کتاب‌هاي درسي به کار برده مي‌شود، کتاب عربي سال اول دبيرستان را بر اساس الگوهاي تحليل محتوا و ملاک‌هاي سازمان‌دهي محتوا بررسي نمايد. روش پژوهش، توصيفي ـ تحليلي بوده و نتايج مقاله بيانگر اين حقيقت است که با در نظر گرفتن اين الگوها و ملاک‌ها، اين کتاب تا حد زيادي در اجراي صحيح اصول برنامه‌ريزي درسي و سازمان‌دهي محتوا موفق بوده است.

بحث و بررسي درباره موضوع تجربه زنان و تفاوت آن با تجربه مردان، زمينه‌ساز شكل‌گيري رويكردهاي مختلفي در زمينه پيوند زبان و جنسيت شده است. زنان و مردان در كاربرد برخي از ويژگي‌هاي زباني (به ويژه آوايي) گرايش‌هاي متفاوتي دارند و همين امر سبب تفاوت زبان آنان با يكديگر مي‌شود. تفاوت‌هاي زباني چندان آشكار و شناخته شده نيستند و گويندگان زبان نسبت به آنها حساسيت و آگاهي زيادي ندارند؛ اما از طريق بررسي آثار و نوشته‌هاي زنان، مي‌توان به ويژگي‌هاي ياد شده دست يافت. از ميان انواع شعر، به دليل پيوند عميق رثا با عواطف و احساسات شاعر، اين نوع ادبي بيش از ساير گونه‌هاي ادبي، زمينه انعكاس ذهنيات و افكار شاعر را فراهم مي‌آورد و به همين دليل ظرفيت تحليل و بررسي از نظر بازتاب جنسيت زباني را دارد. فن شعري رثا از مصيبت نشئت گرفته و احساسات و عواطف شاعر را بر مي‌انگيزد تا اشعاري حزن انگيز بسرايد و از اين طريق مخاطبان را تحت تاثير قرار دهد. در اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از آراي محققان جامعه‌شناسي زبان، شعر «سعاد صباح»، از پيشتازان شعر رثاي عربي در دوره معاصر را در سه سطح واژگاني، نحوي و بلاغي بررسي مي‌كنيم و از اين طريق، به تحليل پيوند زبان و جنسيت در اشعار اين شاعر مي‌پردازيم. مهم‌ترين نتيجه حاصل از كاربست اين نظريه در تحليل مرثيه سعاد صباح، اين است كه رابطه تنگاتنگي بين عاطفه رثاء و جنسيت شاعر وجود دارد و عاطفه حزن بر اشعار سعاد صباح تاثير مستقيم گذاشته است.