کتابخانه مجازی ادبیات

درویش یا خواجه ناصر که ناصر نیز تخلص می‌کرد یا ناصر لقب داشت در نیمه اول قرن هشتم هجری میان سال‌های 715 تا 720 در شهر بخارا از بلاد ماوراءالنهر به دنیا آمده و از آن رو به بخارایی منسوب شده است. تاریخ و محل وفات وی به درستی مشخص نیست و به اقرب احتمال می‌توان گفت میان سال‌های 781 و 790 هجری از دنیا رفته است. او به ظاهر شاعری مدیحه‌سرا و مایل به تملق و مداهنه است یعنی خصائلی که در آن قرن‌ها و در هر زمان دیگر رایج بوده است؛ ولی در باطن عزیزالنفس و منیع‌الطبع و درویشی آراسته و قلندری پاکباز و بی‌نیاز بود و به دانش و فضل خود تفاخر می‌جست و به قول خود اگر از درم فقیر بود، در هنر توانگر بود. در انواع شعر از قصیده و غزل و قطعه و مثنوی و ترجیع‌بند و دوبیتی و مفردات، پایه‌ای بلند و مایه‌ای قوی دارد. در سبک شاعری و اسلوب سخنوری نه مبتکر صرف است و نه مقلد محض و میان این دو حال برای خود «حالی» پیدا کرده است. قصاید غری او در حدود 2455 بیت است که فخامت و رشاقت و طنطنه و طمطراق و دبدبه و کبکبه اصیل و فاخر ترکستانی یا ماوراءالنهری یا خراسانی را داراست، یعنی سبک و اسلوبی که قالب و انگاره فصاحت و بلاغت بوده و به زبان شیوای پارسی دری فرّ و شکوه و رونق و آبرو بخشیده است. با این حال باید او را شاعری غزل‌سرا دانست؛ زیرا از 8500 بیت شعر باقیمانده از او، بیش از نیمی یعنی در حدود 4586 بیت به شیوه غزل است.