کتابخانه مجازی ادبیات

فارابی، فیلسوف بزرگ و متفکّر کم نظیر، در دانش الهی و دانش کشورداری دو کتاب بی مانند دارد: یکی سیاست مدنیّه (همین کتاب) و دیگری سیرت فاضله. وی در این دو اثر، و نیز در کتاب فصول المنتزعه، مسائل مهمی از دانش الهی و چگونگی نظام جواهر جسمانی و پیوستگی و پدید آمدن آن‌ها نیز جایگاه‌های انسان و نیروهای او را مشخص کرده است. فارابی بحث وحی را از بحث فلسفه جدا ساخته و همه گونه کشورداری و گرد هم آمدن فاضله و غیر فاضله را تشریح کرده است. مترجم فاضل ضمن به دست دادن ترجمه‌ای روان به فارسی امروز از این کتاب در پایان هر فصل شرح و تفسیر روشنگری آورده است. کتاب دارای دو گفتار است. گفتار اول در نمایاندن گونه‌های هستی و جایگاه‌های آنان در سیزده، فصل و گفتار دوم در گونه‌های سیاست کشورداری در دوازده فصل.

امیرسعید الدوله ابوالنجم مسعود سعد سلمان همدانی از سخنواران نامی سده پنجم هجریست که اقطار شرقی تا آغاز سده ششم بوجود با نمود وی سربلندی می نموده است. مسعود از شعراء برجسته روزگار غزنویان و سلجوقیان و امراء بزرگ دولت غزنوی در هندوستان بوده است. مسعود سعد سلمان ایرانی نژاد و اصل خاندانش از همدان است. مولد و منشا او شعر لاهور بود و به فضائل نفسانی آراسته در شهر غزنین رحل اقامت افکند و دو دربار درخشان محمود راه و جاه یافته شست سال به دولت بت عظمت غزنویان خدمت کرده است. روزگار زندگانی او را میتوان به چهار دوره بخش کرد: دوران آموزش و پرورش، دوران خوشی و نیکبختی، دوران حبس و رنج، دوران پیری و گوشه گیری....

در میان کتاب‌ها و متون پارسی سده ششم و هفتم که بیشتر متکلفانه و مصنوع نگاشته شده، معدودی به نظر می‌رسد که صنایع لفظی و تکلفات سجعی ندارد. آداب الحرب یکی از آنهاست. این کتاب از نظر اشتمال بر داستان‌های تاریخی و ابواب و فصول خاص از نوادر کتب به شمار می‌رود و به جز بابی چند که نظیر آن را در برخی از کتب مقدمات می‌توان یافت، بقیه در آداب کشورداری و لشکرکشی و جنگ نگارش یافته است و در سایر کتب نیست و همین خصوصیات این کتاب را چنین ممتاز ساخته است.