نویسنده در این کتاب تاریخ ادبیات عرب از دوره جاهلیت تا کنون را بررسی نموده است. روش کار وی بر این منوال بوده که برای تهیه تمام مطالب از مآخذ و منابع دست اول و قابل اعتماد بهره جسته است. در آغاز هر بخش مقدمهای برای معرفی سبکهای نثر و نظم هر دوره آورده و بعد شرح حال ادبا و شعرا را به طور خلاصه تهیه کرده است. از میان هزاران ادیب و شاعر کسانی انتخاب شدهاند که معروفترین هر دوره و هر سبک بودهاند. شرح حال افراد خیلی خلاصه آورده شده و تنها به برجستهترین نکات حیات هر فرد اشاره شده است. در پایان هر مطلب و شرح حال نیز منابع آن مطلب آمده است.
موضوع کتاب بدایه العربیه دوره صرف و نحو زبان عربی برای سال اول دبیرستانهاست که مطابق برنامه جدید وزارت فرهنگ در سال 1334 توسط محمدتقی کمال تالیف شده است
سهیل محسن افنان را جز از طریق آثارش نمیشناسیم. وی علاوه بر تدوین واژه نامه فلسفی و نگارش کتابهای پیدایش اصطلاحات فلسفی در عربی و فارسی و ابن سینا: زندگی و آثار او، ترجمه فارسی دو اثراز یونانی نخست درباره هنر شعر ارسطو و سپس ایرانیان آسخیلوس را نیز در آثار خود دارد. افنان در کتاب حاضر ( پیدایش اصطلاحات فلسفی در عربی و فارسی ) در پی آن است که سیر پیدایش و تحول اصطلاحات فلسفی در زبانهای فارسی و عربی را نشان دهد. وی برای نیل به این مقصود به بررسی تاریخ تحول و تطور زبان علمی عربی و فارسی از طریق مطالعه آثار ادبی این دو زبان، نخستین ترجمه ها از متون یونانی و نیز مکتوبات علمی در زمینه های فلسفه، عرفان، کلام، منطق و حتی پزشکی و ریاضی می پردازد. افنان که نثر عربی را بر دو قسم دینی و غیر دینی می داند، بر آن است که منشاء زبان و اصطلاحات فلسفی باید نثر غیر دینی باشد. وی نشان می دهد که بسیاری از اصطلاحات فلسفی که توسط مترجمان آثار یونانی بکار برده شد، نخست در آثار نویسندگان نثر غیر دینی چون عبدالحمید و ابن مقنع دیده می شود. به عقیده افنان مترجمان اگرچه به لحاظ زبان و واژگان متأثر از ادبیات غیر دینی بودند، اما از نظر فن ترجمه، روشهای مترجمان آرامی در ترجمه متون یونانی به سریانی را برگزیدند. او بر باور است که زبان فارسی در راه ساختن زبان و اصطلاحات فلسفی مسیری متفاوت از عربی پیموده است. در زبان فارسی اگرچه در قیاس با عربی فعالیت کمتری نسبت به ترجمه از یونانی صورت گرفته است، اما این زبان بر خلاف عربی از تمام امکانات زبانهای هندی – اروپایی در جعل ترکیبات و انتقال مفاهیم انتزاعی یونانی برخوردار است. وی اصطلاحات فارسی ابن سینا در دانشنامه علائی را نمونه ای ارزشمند از این توانایی زبان فارسی می داند.
دیوان حافظ مشهورترین دیوان غزل فارسی و کوشش برای تهیه نزدیکترین متن غزلیات به متن اصلی (یعنی صورت نخستین که حافظ غزلیات خود را بدان صورت سروده است) از لحاظ صورت اصلی ابیات و کلمات یکی از بایستهترین کارها در زمینه تحقیقات ادبی ایران است. این دیوان بر اساس سه نسخه کهن گه در سالهای 813، 822 و 825 هجری قمری استنساخ شدهاند، ترتیب یافته است. این سه نسخه با هم کهنترین نسخههایی هستند که تا این تاریخ با روش علمی اساس تهیه متن دیوان حافظ قرار گرفتهاند.
محمد سودی بوسنوی (م 1005 ق) در یوگوسلاوی فعلی دیده به جهان گشود. وی زبان فارسی را نزد مصلح الدین لاری مدرس دیار بکر آموخت. سپس به استانبول رفت و به معلمی فرزندان اعیان و اشراف پرداخت و در سرای احمدخان، به سمت خواجگی روزگار گذراند. این کتاب یکی از هفت اثر گرانسنگ و ارزشمند سودی است. ترجمه این کتاب توسط دکتر اکبر بهروز از روی تنها نسخه چاپی 1288 هجری طبع عامره انجام شده است. دکتر بهروز، بیت ها را از روی نسخه سودی نقل و با دو نسخه تصحیح فروغی و رستم علی یف تطبیق کرده و نسخه بدل ها را در پاورقی ذکر کرده است. اغلاط چاپی نسخه سودی را نیز از روی نسخه فروغی و علی یف در متن و اختلاف نسخ را در پاورقی آورده. کلمه های دشوار و نکته های دستوری نیز در ترجمه ذکر شده و حاصل تمامی ابیات به فارسی برگردانده شده است. وی همچنین با حفظ امانت داری، شاهد مثال های ترکی (بیت یا ضرب المثل ها) را نیز به فارسی برگردانده و فهرست هایی نیز از آیات، احادیث و عبارات عربی، اسامی خاص و کشف الابیات تمام بیت های بوستان تهیه کرده است. این شرح مهم و انتقادی بوستان سعدی، در سال 1352 شمسی به زیور طبع آراسته شد.