از مباحث مهم عرفاني، اسرار و رازهايي است که در شطحيات و سخنان متناقضنماي عرفاي بزرگ مطرح گرديده است. براي دريافت بنمايههاي پارادوکسهاي هنري در زبان و بيان اهل تصوف، به خصوص پارادوکسهاي عرفاني (شطحيات)، بايد به دنبال مباني نظرياي بود که بتواند اساس شطحيات عرفاني را تبيين و تفسير نمايد. نگارندگان معتقدند تقابل ساحات وجودي آدمي در نگاه مولانا، اساس پارادوکسهاي عرفاني را تشکيل ميدهد؛ به همين خاطر ضمن طرح نظرهاي گوناگون درباره توجيه شطحيات عرفاني، مباني نظري انديشه مولانا در اين مساله، بر اساس نظريه تعدد مصاديق بررسي شده است.
کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.
این کتاب اشعار فارسی سیدجعفر موسوی حاوی الف) دو مثنوی در بحر خفیف-مخبون محذوف-یکی تحت عنوان (حدیث نفس) شامل موضوعات مختلف در حدود (1723) بیت، و دیگری (بالاخانه غمها) که از نوشته نویسنده معروف (مصطفی لطفی منفلوطی مصری) برداشته شده است و در حدود (303) بیت می باشد. ب) غزلیات ج) متفرقات د) قطعات
غالب فارسی از نمایندگان برجسته سبک هندی و از شاعران بزرگ فارسیگوی شبه قاره است که به اردو نیز شعرهایی دارد. این کتاب که گزیدهای از سرودههای او در قالبهای گوناگون شعری را دربر دارد، با مقدمهای تفصیلی در شناخت وی و آثارش و نیز مقدمهای که خود وی بر دیوانش نوشته، همراه است.
شیوه غالب دهلوی در عالم شاعری موجب شد که نازکخیالانی چون حالی، شبلی، گرامی و اقبال به جهان شعر و ادب گام نهند و مقبول طبع مردم صاحبنظر شوند. غالب در انواع سخن بر همگنان غالب آمده و در قالبهای گوناگون طبعآزمایی کرده است. چیرگی وی بر زبان و ادب فارسی و اردو پایداری تصنیفاتش را تضمین کرده و ادب ایران و هند را تحفهای گرانبها به ارمغان داده است. غالب 71 قصیده فارسی دارد که در این کتاب به ترتیب حروف الفبا (از آخرین حرف به اولین بر مبنای مصرع اول هر قصیده) شکل یافته و هر قصیده را شناسنامهای فراهم آمده است و مقدمه فارسی شاعر را بر دیوان اردو بر سر دارد تا شیوه نثر وی خواهندگان را روشن شود.