کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب اثری است در حکمت الهی که در آن عبدالقادر بن حمزه بن یاقوت الاهری به شرح آموزه‌های صوفیانه پرداخته است. وی با استناد به آیات قرآن کریم و احادیث نبوی معرفت شهودی را بالاترین درجه معرفت و برتر از فلسفه و برهان می‌داند. ابن فوطی درباره عبدالقادر اهری آورده است که وی از حکمای صوفی متأله بود و در جوانی در جستجوی تجرید و تحصیل سفر کرد و به خراسان و فارس رفت و نیز در هرات نزد امام فخر رازی درس خواند و در ایام مستنصر بالله وارد بغداد شد. وی پس از سفرهای طولانی به تعلیم و تربیت فرزندان بهاءالدین کلیبری پرداخت و سپس به اهر بازگشت و در همان شهر به تدریس حکمت پرداخت و در اواخر سال 667 دار فانی را وداع گفت.

این کتاب رساله ایست مختصر که در بیان حالات و مقامات شمس الدین حبیب الله و احوال خلفاء ایشان نوشته شده و تالیف شاه غلام علی عبدالله المجددی است. این کتاب در سال 1993 در استانبول توسط مطبعه الحقیقه منتشر شده است

قاضی حمیدالدین ابوبکر محمد بن عمر بن علی بلخی از مشاهیر زمان خود و ادبای معروف و قاضی شهر بلخ و مرد متنفذی بوده است. کتاب "مقامات حمیدی" از جمله آثاری است که به عنوان نمونه‌ای عالی از فن کتابت به شیوه متکلف و مصنوع به شمار می‌آید. این اثر در قالب 23 یا 24 مقامه از نوع مناظرات مانند: مناظره پیر و جوان، سنی و ملحد، پزشک و منجم و .... نگارش یافته و قسمتی از آن مقامه‌ها نیز به چیزهائی از قبیل: بهار، پائیز، عشق، جنون یا لغزها و معماها و مسائل فقهی و تفکرات صوفیانه اختصاص دارد. "مقامات حمیدی" در زبان فارسی تنها کتابی است که به تقلید از مقامات عربی‌نویسانی چون "بدیع‌الزمان همدانی" و "ابوالقاسم حریری" نوشته‌شده و گذشته از حیث صورت که بر پایه سجع و موازنه و صنایع لفظی و معنوی بدیع و ایراد لغات مهجور متروک و استشهاد به آیات و احادیث و امثال قرار دارد، از جنبه محتوا نیز قابل اعتناتواند بود. نویسنده کتاب مقامات با پرداختن به اموری چون طفیلی‌گری، دریوزگی، شرابخواری و ... سعی داشته تا برخی از مفاسد اجتماعی زمان خود را به خواننده گوشزد نماید.

مقامات حمیدی از جمله کتبی است که در زمان حیات مؤلف اشتهار یافته و در تمام ادوار و اعصار بعد در ردیف بزرگ‌ترین آثار ادبی زبان فارسی به شمار رفته و مانند کلیله و دمنه و چهار مقاله نظامی عروضی مورد توجه فضلا و دانشمندان بوده است. شمار مقامات را باختلاف از 21 تا 24 مقامه ضبط کرده‌اند. قاضی حمیدالدین از جهت تبحر و اطلاع کاملی که در علوم عصر خود داشته موضوعات مختلفی را از قبیل مسائل فقهی و بحث مذهبی و توصیف طبیعت مانند بهار و خزان و موضوعات اخلاقی و اجتماعی و تاریخی و مطالب علمی از قبیل بحث نجومی و افکار عرفانی مثل درباره تصوف و مسائل اجتماعی مانند آداب معاشرت و سفر را مورد بحث قرار داده و همین تنوع مطالب جلوه خاصی به کتاب بخشیده است. حمیدالدین در تمام مقامات مطلب را به نقل حکایت از دوستی مشفق و مهربان شروع می‌کند و در پایان او را به دست پیش‌آمد و قضا و قدر می‌سپارد؛ که احتمالا این دوست یک‌رنگ شخص فرضی و خیالی باشد مانند بسیاری از افسانه‌ها که پهلوان آن خیالی است و وجود خارجی ندارد و ممکن است طرف مکالمه خودش باشد یعنی خود را دو شخص فرض کرده باشد که با یکدیگر مکالمه می‌نمایند و در عرف شعرا این امر متداول است.