وندهای منفی‌ساز از جمله عناصر زبانی‌اند که در نظام واژه‌سازی کاربردی گسترده دارند. نقش و نوع هر یک از این وندها از سایرین متفاوتند. برای مثال وند ـ He در ترکیب با ضمایر و قیود، جملات بدون شخص می‌سازد که در آن از شکل مصدری فعل استفاده می‌شود، در حالی که جزء ـHH در ترکیب با ضمایر و قیود، جملات فاعلی می‌آفریند. تفاوت معنایی حاصله از اتصال پیشوندهای منفی‌ساز مختلف به ریشه یکسان و ترکیب‌پذیری هر یک از کلمات ایجاد شده با کلمات مشخص، از دیگر ویژگی‌های وندهای منفی‌ساز است.

منابع مشابه بیشتر ...

634d34c37ed42.png

فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان (دفتر پانزدهم)

گروه واژه گزینی

واژه‌گزینی در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و عمر آن به بیش از صدسال می‌رسد و فرهنگستان زبان و ادب فارسی سومین فرهنگستانی است که در طول این مدت به عنوان سازمان دولتی به این امر همت گماشته است. این کتاب پانزدهمین دفتر فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که با تلاش بی‌وقفه استادان و همکاران گروه‌های تخصصی واژه‌گزینی به انجام رسیده است. این دفتر نیز در سه فهرست جداگانه تنظیم شده است: فهرست اول، فهرست واژه‌های مصوب به ترتیب الفبایی فارسی همراه با تعریف واژه‌ها؛ فهرست دوم، فهرست واژه‌ها به ترتیب الفبای لاتینی و فهرست سوم، فهرست واژ‌ه‌ها بر اساس حوزه کاربرد و به ترتیب الفبای لاتینی است.

634d34a28510f.png

فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان (دفتر سیزدهم)

گروه واژه گزینی

واژه‌گزینی در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و عمر آن به بیش از صدسال می‌رسد و فرهنگستان زبان و ادب فارسی سومین فرهنگستانی است که در طول این مدت به عنوان سازمان دولتی به این امر همت گماشته است. این کتاب سیزدهمین دفتر فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که با تلاش بی‌وقفه استادان و همکاران گروه‌های تخصصی واژه‌گزینی به انجام رسیده است. این دفتر نیز در سه فهرست جداگانه تنظیم شده است: فهرست اول، فهرست واژه‌های مصوب به ترتیب الفبایی فارسی همراه با تعریف واژه‌ها؛ فهرست دوم، فهرست واژه‌ها به ترتیب الفبای لاتینی و فهرست سوم، فهرست واژ‌ه‌ها بر اساس حوزه کاربرد و به ترتیب الفبای لاتینی است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

576d15357c47f.PNG

کنش‌گفتاری «وعده» و «وعده در گفتمان سیاسی»

مریم شفقی

کنش‌گفتاری «وعده» می‌تواند همگرا با دو کنش‌گفتاری تشویق و سوگند باشد. این کنش‌گفتاری به‌واسطه وجود مفهوم وعده داوطلبانه و تعهدی که گوینده به خواست خود به مخاطب می‌دهد، در زمره کنش‌های گفتاری تعهدآور در طبقه‌بندی کنش‌های گفتاری جورج اُستین قرار می‌گیرد. همچنین وجود مختصات اصلی افعال اجرایی «من، تو، اینجا و الان» در وعده موجب می‌شود آن را جزو کنش‌های اجرایی قلمداد کنیم. در وعده سیاسی با توجه به اهداف و ویژگی‌های فردی گوینده ممکن است راهکارهای اصل همکاری گرایس، یعنی کمیت، کیفیت، ارتباط و روش بیان نقض شوند. در یک وعده سیاسی به همان میزان که ممکن است کوتاه و مختصر سخن گفته شود، ممکن است از عنصر تکرار استفاده شود. بسیاری از وعده‌های سیاسیِ داده‌شده تنها جنبه تبلیغاتی دارند و از جنبه عملی برخوردار نیستند. راهکار ارتباط معمولاً در وعده‌های انتخاباتی حفظ می‌شود و کمتر پیش می‌آید که این راهکار در مرحله پیش از انتخابات نقض شود. کوشش در به‌کارگیری روش بیان درست و تأثیرگذار از روش‌های فعالان سیاسی پیش از انتخابات است.

پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی
مقاله
572df92c65812.PNG

پژوهشي زبان‌شناختي در اصطلاحات و تعبيرات با مفهوم كار عبث و بيهوده در زبان روسي و مقابله آن با فارسي

مریم شفقی

در اين مقاله به موضوع اصطلاحات و تعبيرات با مفهوم «بيهوده سپري كردن وقت» و «سرگرم امور عبث‌بودن» نزد مردم ايران و روسيه پرداخته شده است. روشن است كه بيهودگي در زبان و فرهنگ هر دو ملت ناپسنديده است. اصطلاحات، عبارات و ضرب‌المثل‌هايي را كه دلالت بر اين معنا دارند، در دو گروه بزرگ انجام كار بيهوده كه با سختي همراه نباشد و انجام كار بيهوده كه رنج و زحمت بسيار براي فاعل آن به همراه داشته باشد، تقسيم كرده‌ايم. در پاره‌اي از اين عبارات مانند «مگس‌شمردن» در زبان روسي و «مگس‌پراندن» در زبان فارسي شباهت در انديشه و ذهنيت هر دو ملت مشاهده مي‌شود و در پاره‌اي چون «مثل سنجاب دويدن در چرخ» در زبان روسي و «مثل اسب عصاري» در ادبيات فارسي، هر چند هر دو بر يك معنا دلالت دارند، اما در آنها پيرنگ‌هاي فرهنگي متفاوتي مشاهده مي‌شود. در برخي از اين اصطلاحات در محيط كلامي روسي، اسطوره‌هاي يوناني مانند «سيزيف» وارد شده است. اشعار شاعران ايراني و ادبيات كلاسيك مانند داستان‌هاي كليله و دمنه در فارسي و افسانه‌هاي كريلوف در روسيدر شكل‌گيري اين اصطلاحات و تعبيرات در دو زبان مورد بررسي، نقش بسزايي داشته اند. هدف اين پژوهش، دريافت معاني مشتركي است كه از طريق ضرب‌المثل‌ها القا مي‌شود و نيز درك عناصر مهم زباني كه بخشي از فرهنگ مشترك را تشكيل مي‌دهند و دريافتن اينكه آيا معاني مشترك و احياناً كاربرد الفاظ و ابزارها و مصالح و مواد زباني، براي بيان معاني مشترك در اين دسته از اصطلاحات، مثل‌ها و ضرب‌المثل‌ها مصداق دارد يا نه؟

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی ادبی
مقاله