ایکاروس در افسانه یونان پسر دادالوس که در فرار از زندان خود ساخته به آسمان پرواز کرد. توسط بالهایی که پدر برای پسر ساخت و هنگامی که به خورشید نزدیک شد، بالهایش ذوب شد. چرا که بالها از سیم و موم ساخته شده بودند. با این پند کوتاه پدر که نه در فراز پرواز کن و نه فرود، میانه را نشانه باش. تا به ساحل نجات برسی، که پندها در اوج قدرت از سر میپرند. و از سر پسرش آن پند پرید و در اوجها موج گرفت و بالهایاش ذوب شد. جریان از این قرار بود که پادشاه یونان از معمار بزرگ (دادالوس) ساختمان زندانی پرپیچ و خم و دارای لایبرتن بیبازگشت باشد. اختلاف میان معمار و پادشاه افتاد و پادشاه امر به زندانی شدن معمار همراه با فرزندش ایکار را صادر کرد.
داستان یونس و ماهی و در کام ماهی شدن او، آکنده از شگفتیهایی است که اغلب آنها را بهآسانی نمیتوان تفسیر و تبیین کرد و همچون هر داستان اسطورهوش، محتوایی سرشار دارد و غنای آن گویی پایانناپذیر است. سرگذشتی است متحمل معناها و تعبیرهای گوناگون که همواره ممکن است با دیدی نو تفسیر و در واقع تأویل شود. این کتاب کوششی است در این راه. قصههایی چون قصه یونس، پارههایی جداییناپذیر و ماندگار از فرهنگ بشریتاند و این کتاب آهنگ آن دارد که به سطوحی ژرفتر از ظاهر این داستانها راه پیدا کرده و با کندوکاو در نکتهها و اشارات و تلمیحات آنها و نیز تاریخچه و پیشینهشان، معنا و پیام رمزی و باطنی نهفته در آنها را تا حد امکان آشکار کند.
خروس جنگی بیمانند: دربارهٔ زندگی و هنر هوشنگ ایرانی کتابی است شامل مقالاتی در مورد هوشنگ ایرانی، شاعر نوگرای دههٔ ۱۳۳۰ که به زندگی و آثار او میپردازد. این کتاب با معرفی هوشنگ ایرانی و بررسی اجمالی مختصات سرودههای او آغاز میشود. سپس سرودههای او شامل مجموعههای بنفش تند بر خاکستری، خاکستری، شعلهای پرده را برگرفت و ابلیس به درون آمد و اکنون به تو میاندیشم، به توها میاندیشم به چاپ میرسد. در بخش بعدی کتاب، چند نوشتهٔ پراکنده، نقد و ترجمه از هوشنگ ایرانی با عناوینی از این دست به چاپ رسیدهاست: «شناخت نوی، فرمالیسم»، «بررسی، هنر نو»، «انتقاد نیما یوشیج: پیشگفتار آخرین نبرد»، «نالههایی از زندان ریدینگ» از اسکار وایلد و «شب برای بیداران»
در ورای همه مفاهیم صریحی که قومی از طریق هنر، مذهب، معماری و قانونگذاری بیان میکند، مقاصد ذهنی مبهمی نهفته است که آگهی بر آن سخت دشوار است. وقتی درباره گذشته تحقیق میکنیم گاه گاه شدیداً وجود آنها را حس میکنیم، نه به دلیل حضور آنها در گذشته بلکه به سبب غیبت آنها. هنگاهی که آثار عظیم و مدون گذشته را میخوانیم متوجه میشویم که آنها را بدون همراهی چیزی که همیشه با آثار عظیم و مدون امروزی همراه است میخوانیم: طنین مقاصد و فعالیتهای گوناگون، هیاهوی القاءکنندهای که در زمان حال همواره پیرامون ما را گرفته و از آنچه که هیچگاه به طور کامل بیان نمیشود به گوش میرسد، آنچه که در لحن درودها و دشنامها، در زبان عامیانه و در طنز و آوازهای مردمپسند، در شیوه بازی بچهها، د حرکات پیشخدمت هنگام چیدن بشقابها و در کیفیت خودغذایی که انتخاب میکنیم مضمر است. این مقاله از کتاب تخیل آزادمنشانه که نخستین بار در سال 1948 منتشر شد اخذ شده است.
درباره ادبیات شامل یازده مقاله از نه نویسنده و منتقد اروپایی و امریکایی است که درباره ادبیات معاصر نوشته شده است. در چند مقاله اول به مباحث کلی درباره هنر و ادبیات پرداخته شده و سپس به رمان و نمایش نامه نویسی روی کرده و پس از آن به ادبیات یک قاره، یک کشور و یک شعر رسیده و آخرین مقاله «صومعه استاندال» نمونه عالی نقد ادبی است. مقالات کسانی همچون اوکتاویو پاز، آرتور میلر، جان آپدایک، مالکوم کاولی، آرتور کویستلر و... در این مجموعه به دست احمد میرعلایی ترجمه شده است. این ترجمه هشت سال به طول انجامیده و برای اولین بار در سال 1354 شمسی در انتشارات کتاب زمان به چاپ رسیده است.