کتابخانه مجازی ادبیات

عظیم‌ترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگ‌ترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضل‌الله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازان‌خان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.

علم بیان علمی است که از طرق چهارگانه ای که میتواند برای ادای مقصودی واحد انتخاب شود گفتگو میکند. مقاله "یک علم در یک مقاله"، در مورد علم بیان از دکتر مهدی حمیدی است که در نشریه خرد و کوشش شماره اول، دوره هفتم در تابستان 1357 به چاپ رسیده است

تاریخ وصاف یکی از مهمترین منابع تاریخ ایلخانیان است که به دست توانای شهاب یا شرف الدین عبدالله بن فضل الله شیرازی معروف به وصاف الحضره نگاشته شده است. وی در دستگاه خواجه صدرالدین احمد خالدی زنجانی و خواجه رشیدالدین فضل الله مقامی خاص داشته. او در حقیقت تاریخ جهانگشای جوینی را ادامه داده و تاریخ وقایع سالهای 728 – 656 ق را ثبت کرده است. کتاب حاضر در پنج جلد ترتیب یافته و در جلد چهارم خلاصه ای از تاریخ جهانگشا آمده است. این کتاب ارزش تاریخی فراوانی دارد و وصاف الحضره در نگارش آن جانب عدل و انصاف را رعایت کرده ولی چون مطالبش را با نثری متکلف و مصنوع بیان نموده از حوصله عام خارج شده؛ گویی قصد اصلی او اظهار بلاغت و زبان آوری بوده است. احاطه دانش نویسنده را از جای جای کتاب می توان فهمید. مصحح کتاب عبدالمحمد آیتی، این اثر را از روی دو نسخه استنساخ کرده و نسخه قدیمی تر را اساس کار قرار داده است. در ضبط اصطلاحات دیوانی و مالیاتی شیوه حفظ امانت رعایت شده و در پایان کتاب، لغت نامه ای شامل اصطلاحات دیوانی و معانی آن تهیه شده است. آیتی این کتاب را در سال 1346 به طبع رساند.