کتابخانه مجازی ادبیات

مسئله واژه‌سازی و گزینش واژه‌های فارسی در برابر واژه‌های بیگانه سال‌هاست که مورد توجه ایرانیان قرار گرفته است. این کتاب تلاشی است در جهت هموارتر کردن این راه نه‌چندان هموار. ساختمان واژه را در بخشی از دستور زبان بررسی می‌کنند که صرف (ساختواژه) خوانده می‌شود. ساختمان واژه دارای دو لایه تصریفی و اشتقاقی است که مطالعه آنها صرف تصریفی و اشتقاقی نامیده می‌شود. هدف اصلی این کتاب مطالعه ساخت اشتقاقی واژه‌های فارسی است و نه ساخت تصریفی آنها.

تصریف یکی از پدیده‌های مهم زبانی است که پژوهش درباره آن در‏ حوزه زبان مازندرانی، جز به‌گونه‌ای مختصر و یا در حاشیه مباحث دیگر صورت نپذیرفته است؛ درحالی‌که این نوع پژوهش، برای روشن‌کردن نقطه‏های تاریک صرف این زبان، ضروری می‌نماید. در این راستا، در مقاله حاضر توصیف و بررسی ویژگی‏های تصریفی زمان، شخص و شمار را در فعل‌های بسیط مازندرانی مبنای کار خود قرار داده‏ایم. پس از توضیحی مختصر درباره فرایند تصریف و مفاهیم بنیادین آن، این سه ویژگی‌ و شیوه‌های تبلور آنها را شناسایی کرده‏ایم و از این رهگذر کوشیده‏ایم مسائل مبهم و شبهه‌ناکی چون پسوند مصدر‏سازِ /essen/، کیفیت شناسه‌ها، کیفیت پیشوند‏های تصریفی و تغییر‏های آوایی حاصل از افزودن این وند‏ها در ستاک فعل و همچنین چگونگی تصریف گذشته نقلی را روشن کنیم.

تهیه و تدوین فرهنگ، که از قدیم‌ترین فعالیت‌های زبانی است، امروز در سراسر دنیا با استفاده از روشهای علمی انجام می‌شود؛ اما فرهنگ‌نویسی در ایران هنوز هم بیشتر متأثر از شیوه سنتی است و با معیارهای جهانی تناسب چندانی ندارد. در مقاله حاضر می‌کوشیم تا، با اتکا به مباحث و مبانی زبان‌شناسی، روش علمی‌تر و معتبرتری برای تدوین فرهنگ ارائه کینم. به این منظور، پس از ذکر مقدمه و ارائه نظریات برخی از پژوهشگران درباره ارتباط زبان‌شناسی و فرهنگ‌نویسی، به نقش زبان‌شناسی در مراحل مختلف تدوین فرهنگ و تهیه بخش‌های گوناگون آن پرداخته می‌شود.

در سایت یاهو، در بخش «Yahoo!groups»، گروهی با عنوان «lexicographylist» وجود دارد که اطلاعات مختلف و متنوعی در مورد مباحث فرهنگ‌نویسی ارائه می‌دهد و پیوندهای مرتبط با آن را به علاقه‌مندان معرفی می‌کند. اعضای این گروه از طریق ایمیل به بحث و تبادل‌نظر در مورد مسائل و موضوعات فرهنگ‌نویسی می‌پردازند. تمام علاقه‌مندان، به ویژه افرادی که در زمینه فرهنگ‌نویسی و پژوهش‌های مربوط به واژگان زبان فعالیت می‌کنند، می‌توانند، با عضویت در این گروه، در این بحث‌ها شرکت کنند و ازاطلاعاتی که در مورد جنبه‌های مختلف فرهنگ‌نویسی، مانند روابط واژگانی، نرم‌افزارهای فرهنگ‌نویسی، مشکلات تألیف فرهنگ و جز آن، ارائه می‌شود استفاده کنند. در این گروه، همچنین مهم‌ترین و جدید‌ترین کتاب‌ها و مقاله‌ها در زمینه فرهنگ‌نویسی از طریق ایمیل به اعضا معرفی می‌شود.