در روزگار ما وقتی محققی امین تصحیح انتقادی متنی از متون کهن را تعهد میکند، بر آن است که صورتی از آن را عرضه دارد که عین نوشته مؤلف، یا تا حد امکان به آن نزدیک باشد، بعلاوه به همراه متن منقح، تجدیدنظر احتمالی مؤلف، خطا و تصرف کاتب یا کاتبان و کاستیها و مبهمات آن نیز نموده و گشوده شده باشد. پیداست که برای مصحح، پس از یافتن نسخه یا نسخههای متن و تشخیص اعتبار آنها، انتخاب اصیلترین و صحیحترین صورت وقتی میسر است که وی فارغ از خویشتن با مایههای اندیشه مولف الفت گیرد و به گونه زبان و شیوه سخن او خود کند و این حال گذشته از مقدماتی ضروری به بردباری و امانت داری ممتازی نیاز دارد.
این رساله را ملاعبدالله زنوزی در فن و بیان تألیف کرده و مختصری در علم توحید تصنیف نمود که مشتمل باشد بر معرفت مبدأ اشیاء جل اسمه و معرفت صفات جمالیه و جلالیه او محتوی باشد بر براهین عقلیه قاطعه، به نهجی که هر مسئلهای از مسائل ربوبیه و هر عقیدهای از عقاید دینیه، به مرتبه مشاهده و عیان آید و احدی را در آنها مجال توقف و مقام تأمل نماند.
این کتاب به منظور آشنایی علاقمندان و بهویژه دانشجویان با برجستهترین متون عرفانی فارسی که بخش مهمی از میراث ادبی و فرهنگی ما را شکل میدهند، گردآوری شده و کوشش شده قطعات برگزیده ـ چه نظم و چه نثر ـ بهخوبی نماینده چگونگی اندیشهها و ورحیات و نگرش عرفانی باشند و خوانندگان و دانشجویان را با شیوه تفکر عرفا و موضوعهای عمده مورد توجه آنان آشنا کنند. بیش از هر متن منتخب شرحی برای معرفی اثر و نویسنده آن آمده و در پایان هر گزیده نیز نکتهها و واژههای دشوار آن توضیح داده شده است. متونی که برای این کتاب انتخاب شده، عبارتند از: کشف المحجوب هجویری، رسالات و مناجات خواجه عبدالله انصاری، ترجمه رساله قشیریه، منطق الطیر، اسرار التوحید، حدیقة الحقیقه، مرصاد العباد، مثنوی و غزلیاتی از سنایی، عطار، مولوی و حافظ.
سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، امام علی (ع) از همان قرنهای اولیه تاریخ اسلام همواره پشتوانه فکری نویسندگان و شاعران بوده است و گذشته از بهره هایی که محققان و مولفان نامبردار ما از این سرچشمه غنی و گنجینه گران مقدار برده اند آثار درخشان و عظیمی از جمع و تالیف و شرح و ترجمه این سخنان پدید آمده است. بخش کوچکی از این آثار کتب و رسایلی است که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام ساخته و پرداخته اند. رساله حاضر را نیز باید از زمره این سلسله محسوب داشت. نویسنده در جستجویی که در پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی داشت در گیرودار کار "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدوطواط و جستن دستنوشته های موجود آن، به نسخه ای از این رساله رسید و آن را مطلوب خود و رساله ای دلنشین یافت و از این رو در صدد تصحیح آن برآمد ...
سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، علی (ع) پس از قرآن کریم پشتوانه فکری بسیاری از نویسندگان و شاعران بوده است. مانند کتب و رسایلی که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام، ساخته و پرداختهاند. رساله حاضر نیز به جای آن که سخنان حکمت آموز علی (ع) را ترجمه و شرح کند و احیانا مفهوم آن را به گونهای به رشته نظم کشد، آن را با اشعار دلپذیری از حکیم فردوسی و سخنان نغزی از دیگرناموران تالیف و ترکیب کرده است. مولف در جستجویی پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی به کتاب "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدالدین وطواط رسید از آنرو درصدد تصحیح آن به این شیوه برآمد