کتابخانه مجازی ادبیات

گرچه گویش سبزواری یکی از لهجه‌های فارسی دری است و سالیان دراز شلاق زبان‌های ناهماهنگی چون زبان ترکی، مغولی، عربی و ... را بر شانه خود تحمل کرده و امروزه در قسمت نسبتا وسیعی از خاک ایران تکلم می‌شود، هرگز نمی‌توان آن را از لهجه‌های دیگر زبان فارسی برتر دانست. وقتی از گویش سبزواری سخن گفته می‌شود و اختصاصات دستوری یا واژه‌های آن بررسی می‌شود، نباید این تصور پیش آید که با یک گویش صددرصد ثابت سروکار داریم و بین افراد مختلفی که با آن گویش تکلم می‌کنند، وحدت کلمه و لفظ برقرار است. در این کتاب لغات و اصطلاحات گویش سبزواری با شواهدی از اشعار محلی این شهرستان گردآوری شده است.

زرقان شهری باستانی در میانه راه شیراز به تخت جمشید در دامنه کوه زرقان است. زرقان قدیم شامل محله‌های بزرگ جولاهگان، میان و لرها و محله‌های کوچک‌تر آخوندها، جهودها و حیدر بود. مجموعه این محله‌های درهم‌فشرده، پشت به کوه داده و دامن تا ابتدای دشت گسترده بود. برج‌وبارو و دروازه‌های کوچک و بزرگ شهر را در میان گرفته بود و از گسترش آن پیشگیری می‌کرد. در این کتاب مجموعه دوهزار مثال، اصطلاح، کنایه، تشبیه و پند و اندرز در لهجه فارسی مردم زرقان فارس گردآوری شده است.

فرهنگ بزرگ سخن فرهنگی است فارسی به فارسی و عمومی در هشت جلد و 8592 صفحه که در سال 1381 به سرپرستی دکتر حسن انوری منتشر شد. در این مقاله بخش ریشه‌شناسی این فرهنگ بررسی شده است. در فرهنگ‌ها، ریشه‌شناسی بخشی از مدخل است که به ریشه و دگرگونی آوایی و معنایی واژه‌ها می‌پردازد. آنچه در بخش ریشه‌شناسی فرهنگ‌ها می‌آید با آنچه در فرهنگ‌های ریشه‌شناختی می‌آید اندکی تفاوت دارد. در فرهنگ‌های رشه‌شناختی به صورت مفصل و همراه با ارجاع به منابع گوناگون به ریشه واژه‌ها می‌پردازند، اما ریشه‌های موجود در فرهنگ‌ها فشرده و بدون ارجاع است.

فرهنگ فارسی اعلام کتابی است یک جلدی از غلامحسین صدری افشار و نسرین حَکَمی و نسترن حَکَمی که ویرایش جدید آن در سال 1389 منتشر شد. ویراست دوم این کتاب با ویراست قبلی آن بسیار متفاوت است؛ به گونه‌ای که شاید بتوان آن را تألیف جدیدی به حساب آورد. فرهنگ فارسی اعلام نه تنها جدیدترین تألیف در حوزه فرهنگ‌های اعلام در زبان فارسی است، بلکه با تالیف آن، تا حد زیادی، خلا چنین فرهنگ‌هایی پر شده است. پیش از این با تألیف کتاب‌هایی مانند اثر آفرینان، پژوهشگران معاصر ایران، فرهنگ اعلام سخن، و فرهنگ شاعران و نویسندگان معاصر سخن پژوهش‌های معتبری در این حوزه صورت گرفته است، اما نویسندگان این منابع تنها به ذکر «اشخاص» پرداخته‌اند و هیچ یک از آنها از لحاظ گستردگی مدخل‌ها و مقاله‌ها قابل مقایسه با فرهنگ فارسی اعلام نیستند.