درباره «ادیب کرمینی»، عالم و ادیب و دانشمند لغتشناس سده ششم هجری تاکنون آگاهیهای اندکی در دست بوده است و بیشتر پژوهشگران عمدتاً بر اطلاعات موجود در تنها نسخهشناسایی شده کتاب ارزشمند تکملة الاصناف و یک مأخذ جنبی دیگر تکیه داشتهاند، اما با جستوجو در مأخذ دیگر، آگاهیهای بیتشری از این ادیب و دانشمند فرهنگنویس قرن ششم به دست میآید. نخستین بار احمد منزوی تنها نسخه شناساییشده از تکملة الاصناف را که در کتابخانه گنجبخش پاکستان نگهداری میشود، بدون ذکر اطلاعاتی از مؤلف یا زمان حیات وی معرفی کرد.
در این کتاب کوشیده شده تا درباره نکاتی درباره حافظ و شعر او بررسی صورت گیرد؛ از قبیل: بیان روند زندگانی حافظ برگرفته از متون و منابع معتبر علمی و تاریخی با استفاده از اشعار شاعران نوپرداز معاصر؛ نگاهی به ابعاد و زوایای شخصیت حافظ؛ چرایی تفأل به حافظ و چگونگی تفألزدن؛ تدوین فصلی با نام فرهنگ واژگان اشعار حافظ با بیش از دوهزار واژه؛ فراهم کردن فرهنگ اشارات و تعبیرات عرفانی اشعار حافظ با بالغ بر پانصد واژه.
کتاب «کشف المحجوب» که در واقع پردهگشای اسرار حیات و درون گروهی از عاشقان و شیفتگان جمال محبوب ازلی و ابدی است، جلوهگاه ایمان و ذوق و دانش بزرگمردی است که گرچه شرح کاملی از احوال وی در دست نیست، ولی همین اثر عظیم نماینده وسعت اطلاعات او در علوم قرآنی و احادیث و عرفان است. در این کتاب خلاصهای گویا از شرح زندگی افراد مندرج در کتاب «کشف المحجوب» هجویری ارائه شده و علاقمندان و عرفانپژوهان را در شناخت هرچه بهتر مندرجات کتاب بهویژه شخصیت عارفان و مشایخ راهنما است.
شجره انساب مبارکشاهی کتابی است کمترشناختهشده از فخر مدبر صاحب کتابِ آداب الحرب والشجاعه که بیش از هشتاد سال پیش در لندن به چاپ رسید. این اثر که به قطبالدین آیبک از امرای غوری تقدیم شده، کمتر مورد توجه محقّقان قرار گرفته است. اطلاعاتی ارزشمندی در این کتاب درج شده که از منظرهای گوناگون حائز اهمیت است. مقاله حاضر نگاهی دارد به ساختار کتاب، بحثی درباره مؤلف و اجدادش، خلط نام مؤلف با نویسنده همعصر خود، بحثی درباره تنها نسخه اثر و نیز فواید گوناگون کتاب.