مجموعه کتابهای کوچک «زمان» که به کوشش مصطفی رحیمی منتشر میشد، در چهارمین ویژهنامه به سراغ ژان پل سارتر رفته است. سارتر که در نامآوری او کسی تردید ندارد. در جهانی که بنیادهای نو و کهنه در پیکاری پرتکاپویند، اساس گزینش وی این است: ارج نهادن به اندیشههایی که در برابر جهان کهنه بگویند نه و در برابر آیندهسازی بگویند آری. در این مجموعه ابتدا آخرین مقاله سارتر ـ در زمان انتشار این مجموعه ـ با عنوان «نمایشنامه مگسها و کارگردانش» آورده شده است. سپس گفتگویی از سارتر با مدیر نشریه کتابهای فرانسه مربوط به سال 1966 که قسمتی از آن در اینجا آورده شده است. اندیشه فلسفی سارتر، از زبان سیمون دوبووار و .... دیگر مطالب این ویژهنامه را به خود اختصاص دادهاند.
ایرانیان در گستره فرهنگ و دانش، سابقه ای طولانی دارند. آنان با تلاش های خستگی ناپذیر، گذشته درخشانی را آفریدند و در فرهنگ انسانی، نقش عمده ای ایفا کردند. وزش نسیم آزادی بخش اسلام بر ایران و تلاقی دو فرهنگ ایرانی و اسلامی مناسبات دین و فرهنگ را به همراه داشت و ثمرات میمون و مبارکی برای بشر به بار آورد. این فرهنگ ایرانی-اسلامی پویا، غنی و گسترده بود، به طوری که مرزهای جغرافیایی را درنوردیدند و در شمال آفریقا هند و حتی اروپا راه یافت. بررسی این مناسبات و چگونگی خدمات متقابل ایران و اسلام ازبایسته های پژوهشی روزگار ماست. از همین رو دبیرخانه "دین پژوهان" با دعوت از متفکران و اندیشوران، غوررسی در این موضوع را وجه همت خویش قرار داد و در سلسله مقاله هایی که اینک پیش روی شماست زوایای این مهم را کاوید...
مجموعه حاضر چهارده مقاله از استاد کاظم مدیرشانه چی است. بعضی از این مقالات در زمان انتشار برای فارسی زبانان تازگی و اهمیت بیشتری از این زمان داشته است، زیرا آن زمان درباره کتابخانه های اسلامی یا بعض عناوین این مقالات مستقلا مقاله یا کتابی به فارسی وجود نداشت و آنچه در مطاوی کتابها چون کتاب شریف (النقض) یا در تاریخ ادبیات فارسی یا کتب شرح حال علما و امثال آن آمده بود به اجمال و بدون ترتیب زمانی و تاثیر و تاثر هریک از دیگری ذکر شده که خوشبختانه در این باره بعدا کتابهایی مستقلا و یا از عربی به فارسی انتشار یافت که از لحاظ جامعیت و دیگر جهات چون دسته بندی کتابخانه ها به: عمومی و خصوصی و در بخش نخست "عمومی" به مساجد و مدارس و خانقاه ها و در بخش دوم "شخصی" به کتابخانه های امرا، وزرا، علما، و ...، قابل توجه و حاوی اطلاعات مهمی در این راستا است. منتهی هیچ نوشته ای نیست که واجد همه اطلاعات باشد. به علاوه که همه منابع در دست همه نویسندگان نبوده و نیست...
نوزده مقاله این دفتر در چهار مقاله کلی طبقه بندی شده اند: فرهنگ و آزادی، فلسفه و مسائل اجتماعی، مسائل مربوط به سوسیالیسم، و مساله روشنفکران. در بخش نخست درباره سیاست فرهنگی، نقش فرهنگ و رواداری در رشد دموکراسی، نقش مطبوعات، مفهوم نوآوری ادبی و اجتماعی و روند آزادیخواهی در کشورهای آفریقایی سخن گفته میشود. در بخش دوم بحثهایی درباره مرلوپونتی، مارکس و منتسکیو به میان می آید. بخش سوم به تحولات بلوک سوسیالیسم پرداخته روند تحولات را در کوبا و چین و شوروی دنبال می کند. بخش چهارم شامل دو مصاحبه است درباره روشنفکران و روابط آنان با مردم و قدرتها و ایدئولوژیها و مساله بحران هویت در آنان.
در پائیز سال 1368 ناگهان در کاخ سست بنیاد کمونیسم در کشورهای اروپای شرقی فرو ریخت. این فرو ریزی ناشی از نادرستی مبانی مارکسیسم و ناسازگاری آن با واقعیت بود. متفکرانی چند از سالها پیش غلط بودن این مبانی را آشکار کرده بودند. نویسنده این اسطوره از ده سال پیش نخست به ترجمه کتاب دیالکتیک اثر فولکیه پرداخت که در آن نادرستی دیالکتیک هگل و مارکس نشان داده شده بود و سپس ترجمه کتاب پرولتاریا تکنولوژی آزادی را منتشر کرد که در آن خطاهای اندیشه مارکس بررسی شده بود و سرانجام به ترجمه کتاب بحران مارکسیسم دست زد که با توضیحات کافی در کتاب همراه است. کتاب پروسترویکا و نتایج آن نتیجه تلاش گردآوری و ترجمه دکتر مصطفی رحیمی است که در سال 1370 توسط خود مولف نشر یافت و انتشارات نیلوفر آن را به چاپ رساند