کتابخانه مجازی ادبیات

یکی از شیوه‌های ابراز نظر در مورد قدرت و نظام سیاسی در دوره پهلوی دوم، سرودن شعر بود. از آنجایی که اختناق حاکم بر جامعه اجازه اعتراض و اظهارنظر صریح را نمی‌داد، بسیاری از افراد با استفاده از صنایع ادبی، چون کنایه، ایهام و ... در قالب شعر مخالفت خویش را با وضعیت موجود اعلام می‌کردند. از طرف دیگر تعدادی از طرفداران رژیم پهلوی نیز به وسیله شعر به تعریف از این رژیم می‌پرداختند. این کتاب اشعار مخالفین و موافقین رژیم پهلوی را با توجه به مبانی فکری آنها مطرح کرده و مضامین و معانی هرکدام را مورد بحث قرار داده است.

این کتاب دو هدف را دنبال می‌کند؛ استخراج کلمه‌ها و ترکیب‌های تازه و بکر از لابلای اشعار شاعران بزرگ معاصر فارسی که در این بخش نگارنده تلاش کرده حجم بزرگی از خلاقیت‌ها و آفرینش‌های زبانی شاعر را در قالب واژه‌نامه‌ای اختصاصی ارائه کند. هدف دوم آن است که این فرهنگ می‌تواند تا حد زیادی مواد و مصالح لازم را برای بررسی‌های ادبی و زبان‌شناسی در حوزه‌های گوناگون سبک‌شناسی و نقد ادبی درباره شاعر و ادبیات معاصر فراهم آورد. این کتاب فرهنگ اشعار فروغ فرخزاد است که نویسنده کوشیده این دو هدف را در آن دنبال کند.

سبک هندی (سبک اصفهانی) سبک مسلط شعر قرون دهم و یازدهم هجری قمری ایران و هندوستان است. پس از غور در اشعار سبک هندی بهروشنی معلوم می¬شود چطور قالب و چارچوب تنگ اشکال کهن شعر فارسی ظرفیت این همه تعبییر و تصویر و اشیاء و بالندگی و گستردگی زندگی خشن و پرتحرک و دقیق دوران نوین را ندارد. شعر سبک هندی از بسیاریِ اشیاء و تعابیر در حال انفجار است. این کتاب در حقیقت مجموعه¬ای از دو کتاب است: کتاب اول تحقیقی درباره سبک هندی در چهار بخش و کتاب دوم نیز در سه بخش به این ترتیب نگارش یافته است: شرح زندگانی کلیم کاشانی؛ نقد مجمل اشعار کلیم و گزیده¬ای از اشعار او.

سه روز پس از انتشار کتاب رژه بر خاک پوک، زنگ در خانه‌ام به صدا درآمد. تازه از سر کار برگشته بودم و ساعت شش عصر در نشر چشمه با دوستی قرار ملاقات داشتم. چند روزی بود که باران می‌بارید و هوا از مطابق معمول تاریک‌تر به نظر می‌رسید.