«سلام آقا! من شمس لنگرودی هستم» نخستین جمله این بود، از پشت خط تلفن، روز سهشنبه بیست و نهم مرداد شصت و چهار، نزدیک ظهر. صدای طنینی دوستانه داشت، و در یک نواختی و روزمرگی فضای اداری ساختمان شیشهای خیابان فردوسی تهران (محل کار من) یک اتفاق بود. ماجرا به نامهای برمیگشت که من با خواندن مجموعه شعر «در مهتابی دنیا» برای شمس نوشته بودم؛ با عنوام «خطاب به دوستی ناشناس» و به نشانی نشر چشمه. چند روز پیش از آن، کتاب را از یکی از کتابفروشیهای روبهروی دانشگاه تهران خریده بودم، و با خواندن شعرهای شمس چنان به وجد آمده بودم که دست به قلم بردم و برایش نامهای نوشتم. و این تلفن پاسخی بود به آن نامه.
دبیرستان محمودیه کاشان که نخستین سالنامه آن این کتاب است، در سال 1332 شمسی دوره ریاست فرهنگ جناب آقای داورپناه افتتاح شد. ساختمان این دبیرستان که از لحاظ اسلوب و موقعیت و محل از بهترین تأسیسات آموزشی فرهنگ کاشان بود، به همت حسن کاشانیان از بازرگانان مقیم تهران ساخته و در اختیار فرهنگ گذاشته شد.
یکی از بهترین قسمتهای تاریخ که نسبت مستقیم با تاریخ عمومی بشری و تحول و تکامل آن به طریق تمدن و کمال دارد، تحقیق در مسائل معارفی و مؤسسات آن از قبیل آموزشگاهها، کتابخانهها، قرائتخانهها، روزنامهها و ... است. دبیرستا علمیه از دبیرستانهای قدیم و در ردیف یکی از دبیرستانهایی است که پس از دارالفنون تأسیس یافته است. این کتاب سالنامه این دبیرستان در سال تحصیلی 1314 ـ 1315 است که دربرگیرنده تاریخچه و مختصری درباره برنامهها و امور فرهنگی و ... میباشد.
سهراب سپهری به گونهای خلاف جریان مسلط بر اندیشه و هنر دوره خود شنا میکرد. او در عصر درک نصفهنیمه پوزیتیویسم اگوست کنتی در اندیشه روشنفکری ایران و فضای ژدانفی حاکم بر بخش وسیعی از اندیشه روشنفکری ما، نه توان آن را داشت که آشکارا در برابر این موقعیت موضعگیری کند و نه چنین رسالتی برای خود میشناخت؛ تنها میتوانست خود را تا حد لازم و ممکن از عارضه فراگیر آن برکنار نگه دارد. در این کتاب ابتدا به زندگی سهراب نگاهی انداخته شده و سپس در بخش اصلی کتاب، شعر او بررسی شده است.