561540a65a168.PNG

ادبیات نمایشی مذهبی؛ هفت پرده عشق: معرفی هفت مجلس طرفه شبیه خوانی(یازدهمین جشنواره تئاتر سراسری فجر، سمینار پژوهشی تعزیه)

به کوشش: جابر عناصری
مکان چاپ: تهران ناشر: یازدهمین جشنواره تئاتر سراسری جشنواره فجر تاریخ چاپ: ۱۳۷۲ هجری شمسی تیراژ: ۳۰۰۰ نوبت چاپ: اول زبان: فارسی

از دیرباز تعزیه یکی از شیوه ها و سبک های هنری-مذهبی فرهنگ ایرانی بوده است که هماره مورد توجه هنرمندان، پژوهشگران و اهل فرهنگ بوده است. از آن روی که بخش گفتاری تعزیه به صورت منظوم می باشد، این هنر هماره ارتباطی تنگانگ با حوزه ی شعر و ادبیات داشته است و مورد تدقیق اهل ادب بوده است. جابر عناصری در این کتاب به معرفی هفت متن(پرده) نمایشیِ مذهبی می پردازد. این کتاب در یازدهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر معرفی و ارائه شده است. عناوین هفت نمایشنامه(تعزیه) مندرج در کتاب به این شرح است: 1.مجلس وفات ابراهیم، نور چشم محمد مصطفی؛ 2. مجلس ولادت قمر بنی هاشم حضرت ابوالفضل عباس(ع)؛ 3. مجلس جاخالی(حجة الوداع)؛ 4. مجلس غارت خیمه گاه حضرت حسین(ع) و توصیف شقاوت بَجدَل و سارقان بی وفا؛ 5. مجلس چوگان بازی(واقعه ی حمل رأس القاسم به دارالظلم یزید علیه اللعنة)؛ 6. مجلس حداد(ماجرای آهنگری که در صحرای کربلا، اسلحه می ساخت ازبهر اشقیاء)؛ 7. مجلس شهادت شهزاده ابراهیم بن عبدالله بن موسی بن جعفر(ع). این کتاب به کوشش دکتر جابر عناصری در 3000 نسخه، توسط انتشارات یازدهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر، زیرنظر مرکز هنرهای نمایشیِ وزارت فرهنک و ارشاد اسلامی در سال 1371 در تهران به چاپ رسیده است.

منابع مشابه بیشتر ...

64fc6ea985b4e.jpg

فرهنگ تئاترها و نمایشهای تلویزیونی

عباس جهانگیریان

“فرهنگ تئاترهای تلویزیونی” شامل مجموعه ای از آثار پخش شده از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۹۰ بوده که از سوی اداره کل آموزش و پژوهش سیما انتشار یافته است. فهرست نمایش های تلویزیونی آمده در این کتاب بر پایه سال تولید چینش شده است و مؤلف نیز در آغاز آن گذری بر روند تولید تئاتر تلویزیونی داشته است. مقدمه این کتاب را داریوش مؤدبیان نوشته و در بخشی از آن آورده است: “تئاتر تلویزیونی از گونه برنامه های تلویزیونی است و نه از انواع تئاتر به معنای صحنه ای آن. تئاتر تلویزیونی به هر شکل و نوعی که باشد بیشتر به تلویزیون تعلق دارد و به آن نزدیک تر است.”

6405fe6c83084.jpg

همگامی نقاشی با ادبیات در ایران

م. مقدم اشرفی

کتاب حاضر، رساله ایست مختصر ولی مفید برای آشنایی با تاریخ نقاشی و همگامی این هنر با سخنوری در ایران. نویسنده کتاب، یک پژوهنده و سرشناس تاجیکی است که زبان مادری اش فارسی است و با ادبیات فارسی دری آشنایی دارد. از این رو درک زیبایی شناختی وی بر پایه برداشت هایش از محتوای ادبی نقاشی ها استوار شده است. ضمناً در این رساله پژوهشی نویسنده به منابع و آثاری دسترسی داشته است که نه فقط برای خوانندگان ایرانی بلکه برای پژوهندگان مغرب زمین تازگی دارد.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

6322f66d63238.jpg

گلواژه های عزا بر گلبرگهای رثا (گلدسته ای از مجالس طرفه و غریبه شبیه خوانی)

نگارنده ضمن بازخوانی چندین نمایش تعزیه و شبیه‌خوانی، عناصر مهم تشکیل‌دهنده تعزیه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و به تحلیل متون و نسخ تعزیه، تاریخچه آن، روان‌شناسی رنگ‌های به‌کار برده شده در لباس یزیدیان و حسینیان در نمایش تعزیه، ماهیت دینی و مذهبی گفت‌وگوهای صورت گرفته در تعزیه، برخی از نشانه‌ها و نمادهای به‌کار رفته در تعزیه، مفاد مدایح و مراثی سروده شده در تعزیه و ارتباط فرهنگ عاشورا با فرهنگ ظهور و انتظار پرداخته است. جابر عناصری ملقب به «پدر تعزیه دانشگاهی ایران» یکی از محققان و مدرسان پیشکسوت هنرهای آیینی و سنتی ایران است.دکتر جابر عناصری در سال ۱۳۲۴ شمسی در اردبیل به دنیا آمد و پس از طی تحصیلات مقدماتی در شهر اردبیل، تحصیلات متوسطه را در دارالفنون تهران و با کسب مقام اول در رشته ادبی به پایان رساند. وی سپس در دانشگاه تهران تا مقطع دکتری فلسفه و علوم تربیتی تحصیل کرده و دوره تخصصی ایران شناسی اجتماعی را در دانشگاه لندن به پایان رساند. جابرعناصری پس از گدراندن دوره تخصصی مردم شناسی در انگلستان با تکیه بر پژوهش‌های قبلی خود به تحقیق درباره خاورمیانه، جنوب غرب آسیا به ویژه مسائل فرهنگی ترکیه، ایران و افغانستان پرداخت. وی استاد ممتاز دانشگاه‌های تهران بود و در کنار پژوهش‌های فراوان بیش از 4۰ کتاب در زمینه فرهنگ ایران تألیف کرد.

نثر/متون کهن/تفسیری و دینی
کتاب
581d8d77395c8.PNG

داستان خسته جانی سیاوش گلبدن در طومار نقالان شیرین سخن

جابر عناصری

به یمن سخندانی و گرم چانگی سخنوران نامی، گلواژه‌های کلامی و گلچرخ‌های رفتاری یلان و پهلوانان نامدار ایرانی در قالب داستان‌های حماسی و به شیوه «طومارنویسی» به دست ما رسیده و انگشت عجب بر دندان حیرت رسانده و گستره شهپر خیال نقالان بی‌همال را آشکار نموده است.

فرهنگ و تمدن/اسطوره و فرهنگ
مقاله