کتابخانه مجازی ادبیات

فصل اول این کتاب، شامل دو غزل و یک مثنویست و چند شعری که تقریبا بهترین کارهای او در دوره های پس از دوره نخستین است که میشود به آن ها دوره های سرگردانی گفت. و آغازی برای ادوار بعد. و به همین لحاظ هریک از آنها حاصل یک دوره خاص شعری. هشتمین شعر این فصل از لحاظی برگزیده ایست از دوره سرگرمی با شعر آزاد و نهمین شعر، در بحبوحه بیگانگی و یگانگی با مردان و زنان خانه ای که از در و دیوار آن بوی نماز برمیخاست و گویی برگرد مرگ می گردید و لاله عباسی هایی که پیر میشدند و جوان می شدند و روزمرگ آنان را می شمردند. و شعرهای دیگر این فصل هر یک نمونه ای از دوره هایی کوتاه چند ماهه و سریع که شاید در هریک از آن دوره ها بیش از سه چهار شعر نوشته نشده است. فصل دوم شامل شعرهایی که بیشتر قطعه های کوتاهی است از دوره ای که می توان به ان نام "دوره تماشا" داد. نگاههایی گذرا و تصویرهایی شتاب آمیز: دریای توفانی، چراغهای رنگی، زنی با وحشت باد، وزنی که می رقصد. و در کنار باغ غروب نشستن و کلاغان بازگردانده را نگریستن. دوره ای با حدود بیست شعر که از میان آنها، سرانجام به همین هفت شعر اکتفا شد. فصل سوم شامل شعرهایی که در دوره ای بسیار آموزنده و سرشار به مرحله نوشتن رسید. دوره ای که نحوه نطفه بستن و شکل گرفتن شعر و رسیدن به امکانات دیگر "اگر چه ناقص" او را بیش از پیش به کار خویش دلبسته داشت. در همین دوره بود که کلمات اندک اندک با او مهربان شدند و در عین مهربانی، خشن تر و زبرتر. و همین مهربانی بود که آنها را در شعر راه داد. و نیز در همین دوره بود که با بازگشتی به تاریخ دور و نزدیک و مردانی و حوادثی که در فضای مبهم شعر او چهره نمودند. به مرحله لمس آن کلمات رسید و بخصوص از نظر مکالمات شعری و خط داستانی شعر تجربیاتی فراوان کسب کرد. فصل چهارم شامل دوره ای که دید او را نسبت به شعر به گونه ای محسوس تر از دوره قبل تغییر داد. و در برخی ازشعرها کم و بیش شبحی از فرمی را که بسیار دنبال آن گشته بود دید. اما در دنیاهایی مختلف و با حالاتی متفاوت: اندیشیدن به مفهوم زمان، و ساعتی که به اقتضا در پهنه کویر می ایستد سفری به روستا و آسیابی که خاکستر می شود، حرکتی در غرفه ها و خورندگان و نوشندگانی که به جبر مرگ تن در می دهند و شبها و روزهای مستی و خستگی و تحیر بازیچگان و تمسخر بازیگران. و همه اینها در قالب هایی که از دوره فصل سوم پیش بینی شده بود و اینکه تا یافتن راهی پیشرفته تر تنها راه ادامه کار اوست...

ترجمه دعای کمیل در سیاق نثر-دررشته نظم از نصیرالدین امیرصادقی در سال 1373 انجام شده است.

کتاب حاضر برگزیده‌ایست از نثر کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم از آثار گرانقدر شمس قیس رازی. کتاب المعجم فی معاییر اشعارالعجم مشتمل است بر سه فن: عروض، قافیه، نقدالشعر که در سنه 614 در شهر مرو نوشتن آن آغاز گردید. نثر شمس قیس نثری است پخته و جزیل از نوع کلیله و دمنه بهرامشاهی و مرزبان نامه و نظایر آن، و اکثرمتمایل به صنایع بدیعی است، نهایت آنکه ذوق سجع پردازی و سلیقه جناس آفرینی نوشته او را به تکلف نکشانده و طبع صنعت آرای، معنی را فدای لفظ نساخته است.همچنین می‌توان نثر این کتاب را طلایه ظهور نثر مشکل قرن هفتم و هشتم قرار داد که منشیان بزرگ مانند عطاملک جوینی و رشیدالدین فضل‌الله و خواجه نصیرالدین طوسی آن را رواج دادند و دنباله‌اش به ظهور تاریخ وصاف کشیده شد که نمونه کامل نثر مغلق، مصنوع فارسی است. با اینهمه جای آن دارد که شمس قیس را همپایه نثرپردازان بلند پایه نثر دری بدانیم و نثر او را بازمانده نثر شیوای غزنوی و سلجوقی محسوب داریم

این اثر، کامل ترین و مهم ترین کتاب در فن شعر است. کتاب نفیس علامه شمس الدین محمد بن قیس رازی شامل سه فن علم عروض، علم قوافی و علم نقد الشعر است. پیش از این کتاب هم،‌ درباره فنون ادبی سخن رانده شده ولی از تاراج مغول در امان نمانده و به دست ما نرسیده است. از محاسن این کتاب، پرداختن به فنون ثلثه شعریه و مفصل و کامل بودن ابیات استشهادی است. شمس قیس کتاب جامع خود را در سال 630ق به پایان رساند که المعجم تلخیص قسمت فارسی این کتاب است. آثار دیگری نیز از وی در دست است. علامه قزوینی در سال 1909 میلادی بر این کتاب تحشیه زده و مقدمه ای بر آن نوشته است. وی کار تصحیح را از روی سه نسخه موجود در کتابخانه های موزه بریتانیا، کتابخانه شخصی خدابخش خان صاحب هندوستانی و ایاصوفیه ترکیه و بر اساس نسخه بریتانیا انجام داده است. مدرس رضوی نیز کار تصحیح کتاب حاضر را از روی 6 نسخه انجام داده و اساس کار خود را همان نسخه موزه بریتانیا گذاشته است. وی علاوه بر ذکر اختلاف نسخ در پاورقی، معانی لغات دشوار را آورده و تا حد امکان نام شاعر ابیات استشهادی را ذکر کرده است. وی این تصحیح انتقادی را در سال 1335 شمسی اتمام و در انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رساند.