مهمترین کتابی که در دوره علوم اسلامی در فیزیک و مکانیک نوشته شده، کتاب میزان الحکمه است. این کتاب را حکیم ابوالفتح عبدالرحمن خازنی به عربی تألیف کرده است. او غلامبچهای بود یونانی یا رومی که به وسیله علیخازن مروزی خریده و به نام ارباب خود، خازنی معروف شد. از تاریخ تولد و فوتش اطلاعی موجود نیست؛ اما چون در اصلاح تقویم جلال همکاری داشته است، تاریخ فوت او را 530 هـ. ق دانستهاند. از خازنی نه کتاب و رساله در ریاضی، طبیعات و نجوم موجود است که مهمترین آنها میزان الحکمه است. کتاب میزان الحکمه شامل هشت مقاله است و در آن جدولهایی از وزن مخصوص بسیاری از جامدات و مایعات موجود است. نویسنده در این کار از ابوریحان بیرونی پیروی کرده است. افزون بر آن درباره این مطالب بحث کرده است: فرضیه جاذبه (قوه عمومی که به مرکز عالم، یعنی به مرکز زمین متوجه است)، وزن هوا، ملاحظاتی درباره خاصیت کشش در لولههای موئین، چگالیسنجی برای اندازهگیری وزن مخصوص و میزان حرارت مایعات، فرضیه اهرمها، استعمال ترازو و اندازهگیری زمان. کتاب میزان الحکمه در اواخر قرن هفتم یا هشتم هجری به وسیله مترجمی ناشناخته به فارسی ترجمه شده است.
عظیمترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضلالله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازانخان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.
عظیمترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضلالله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازانخان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.