منظومه حاضر اثر ایرانشان بن ابی الخیر (م قرن ششم) است که بهمن نامه را نیز سروده است. از احوال او مطلبی به دست ما نرسیده ولی مسلمان بودن وی از ابیاتش بر می آید. ایرانشان در ابتدای این منظومه، همچون فردوسی خرد و دانش را ستوده ولی منظور او، معارف دینی است. این منظومه از لحاظ اطلاعات اسلامی و اشاره به مضامین احادیث نبوی شاخص است و بر اساس کوش نامه منثور، حوالی 504 – 500 ق سروده و به سلطان محمد بن ملکشاه سلجوقی تقدیم شده است. کوش پیل دندان دیو اهریمنی 1500 ساله، شخصیت این اثر است که عصر ضحاک و فریدون تا پادشاهی کیکاوس را پشت سرمی گذارد. استاد جلال متینی این اثر ده هزار بیتی را از روی یگانه نسخه موجود در بریتانیا، کتابت شده در سال 800 ق تصحیح کرده و به مختصات دستوری این متن پر غلط توجه ای ویژه مبذول داشته است.
فردوسی سخن سرای شهیر ایران، نخستین بار داستان ضحاک و کاوه آهنگر را با بیانی شیرین در شاهنامه به رشته نظم کشیده است. فردوسی تمام داستان را در هفتصد بیت خلاصه کرده و از این داستان به شیوه مخصوص خود در مسایل اجتماعی نتیجه گیری نموده است. فردوسی در داستان کاوه و ضحاک دقیقا تشریح میکند که نخست ضحاک برای رسیدن به مقام پادشاهی پدر خود را کشت و سپس در طی سالیان دراز به قتل و غارت و بیدادگری پرداخت و سرانجام چون مردم از مظالم او و اطرافیانش به ستوه آمده بودند به رهبری کاوه آهنکر قیام کرده حکومت جابرانه اش را سرنگون ساختند...
این کتاب فرهنگی است مشتمل بر کلیه نامهای خاص مردم، جانوران، کوهها، رودها و ... موجود در شاهنامه فردوسی. هدف مؤلف در تهیه این کتاب آن بوده است که شاهنامهخوانان و پژوهشگران با کمترین اتلاف وقت، شرحی کامل درباره نام مدنظر به دست آورند. نگارنده برای انتخاب مدخلهای اصلی، پایه کار را بر شاهنامه چاپ آکادمی علوم اتحاد شوروی نهاده و با آنکه گاهی گونه دیگری را صحیحتر میدانست، با این وجود نام آوردهشده در متن این کتاب را مدخل اصلی و گونههای دیگر را ارجاعی قرار داده است. در پایان هر شرح نیز شمارههای ابیاتی که نام مدنظر در آنها نقشی دارد، داده شده است.