در سال 1312 شمسی کاوشگرانی از دانشگاه شیکاگو آمریکا موفق شدند بیش از سی هزار لوح گلی مکتوب با حروف ایلامی و ممهور با مهرهایی به خط میخی پارسی از شمال شرقی تخت جمشید بهدست آورند. این اسناد منحصربهفرد که از آسیب زمانه به طرزی معجزهآسا مصون مانده بود، بیشتر اختصاص به صورت دستمزد کارگران و صنعتگرانی داشت که در ساخت بنای تخت جمشید مشارکت داشتهاند. این مقاله ضمن ترجمه برخی از این الواح به ذکر کتیبههای سنگی تخت جمشید که از دوره هخامنشیان به یادگار مانده، پرداخته، ظرافتهایی را در بنای ساخت تخت جمشید و نکاتی بدیع را از سنگنوشتهها و سنگبریهای آن عرضه میدارد. دقت نظر در شکل و محتوای بسیاری از این لوحهها و سنگنوشتهها، نکاتی ارزنده را در پهنه تاریخ، هنر، ادبیات و در یک کلام فرهنگ غنی این سرزمین مشخص میسازد.
کتاب حاضر نگاهی است به تاریخ و تمدن ایران در عصر هخامنشی با معرفی و بررسی قسمتهای مختلف و جنبههای گوناگون تخت جمشید به گونهای که مخاطبان با اجزا و ساختمانهای مختلف و آثار و الواح باستانی باقی مانده در تخت جمشید، همچنین با مظاهر و دستاوردهای تمدن و مهمترین رویدادها و برخی ویژگیهای برجسته شاهنشاهی هخامنشی آشنا شوند .سرفصلها و موضوعات کتاب بدین قرارند" :پارس مهد فرهنگ و تمدن"، "تخت جمشید در نوشته پیشینیان"، "معماری تخت جمشید ادامه هنر ملی"، "یکتاپرستی هخامنشیان"، "نقش بزرگان پارسی در تخت جمشید"، "مقبرههای هخامنشیان"، "هنر هخامنشیان"، "الواح گلی تخت جمشید با ارزشترین کتیبه تاریخی جهان"، "کتیبههای تخت جمشید"، "دروازه ورودی تخت جمشید"، "صف ملل همراه با پیشکش در تخت جمشید"، "نقش زنان هخامنشی"، "کاخ آپهدنه"، "کاخ تچر"، "کاخ هدیش"، "شاهین"، "نقش جدال شیر و گاو در تخت جمشید"، "نقش گیاهان در تخت جمشید"، "گل نیلوفر"، "آناهیتا"، "سنگابه تخت جمشید"، "شیشههای تخت جمشید"، "کندن کانال مصر"، "شکست هخامنشیان " و "اثرات ناباوری شکست ایرانیان ."کتاب با عکسها و طرحهای متعددی از تخت جمشید و آثار به دست آمده از آن جا، همچنین برخی بناهای دیگر مربوط به هخامنشیان در سرزمین پارس همراه شده و با فهرست منابع به پایان میرسد
کتابچه حاضر "سرزمین حماسه ها" به مناسبت جشن بزرگداشت دوهزار و پانصدمین سال بنیانگذاری شاهنشاهی ایران، در مورد مجموعه تخت جمشید در سال 1350 نگاشته شده است.