کتابخانه مجازی ادبیات

ساختن فعل بسیط و گرفتن مشتق از آن در زمره امکاناتی است که اگر به درستی از آن بهره گرفته شود، بسیاری از مشکلات زبان فارسی را در زمینه واژه‌سازی علمی حل خواهد کرد. در این کتاب ضمن آنکه طرحی اجمالی از علم صرف یا ساخت‌واژه به دست داده شده و مبانی نظری آن تشریح شده، به بررسی اشتقاق از افعال بسیط پرداخته شده و کوشیده شده تا اهمیت آن روشن شود. رویکردی که در این پژوهش اختیار شده، دارای دو ویژگی است: هم‌زمانی و زایشی. مراد از هم‌زمانی آن است که زبان فارسی نه در گذر زمان بلکه در شکل امروزی آن بررسی شده و مراد از زایشی آن است که از چشم‌‌انداز زبان‌شناسان زایشی به زبان به طور اعم و به ساخت‌واژه به طور خاص نگریسته شده است.

از زمان هرن و هوبشمان به این سو کارهایی پیرامون ریشه‌شناسی و اشتقاق واژگان فارسی انجام شده و مجموعه آنها قابل ملاحظه است؛ اما تاکنون کسی درصدد جمع‌آوری و یک‌کاسه کردن آنها برنیامده است. در این کتاب مجموعه مقالاتی در زمینه ریشه‌شناسی واژگان و مباحثی پیرامون زبان فارسی جمع‌آوری شده است.

متون فارسی ـ عبری، متونی هستند که زبان آنها فارسی (به عبارت دقیق‌تر گونه‌هایی از فارسی) است و به خط عبری نوشته شده‌اند. در این متون نکات زبانی بسیاری وجود دارد که در متون فارسی دیگر یا دیده نمی‌شود یا بسیار به ندرت به کار رفته است. در میان متون دینی فارسی ـ عبری، یعنی ترجمه‌های بخش‌های مختلف عهد عتیق، ترجمه‌هایی که از اسفار خمسه موجودند اهمیت خاصی دارند. نسخه‌هایی از ترجمه‌های اسفار خمسه در کتابخانه‌های ملی پاریس و واتیکان و موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.

در ویژه‌نامه فرهنگ‌نویسی، بخش پژوهش‌های لغوی مقاله‌ای با عنوان «جهش» واژه‌ای ناشناخته در شاهنامه: پیشنهادی برای تصحیح دو بیت، نوشته ابوالفضل خطیبی، به چاپ رسید. علاوه بر متونی که خطیبی لغت «جهش» را از آنها استخراج کرده و مورد بررسی قرار داده، در متون فارسی ـ یهودی نیز گونه‌های مختلفی از این لغت به کار رفته است که می‌تواند مؤید نظر وی باشد.