ادبیات طنز و جاحظ
جاحظ نویسنده توانای عرب در حدود سال 160 هجری قمری در بصره به دنیا آمد و پس از سال‌ها تلاش علمی و نگارش کتب ادبی به سال 255 ه .ق وفات یافت. اودارای تألیفات ارزشمند است که می‌توان از کتاب های ((البیان و التبیین )) و ((البخلاء)) و ((الحیوان)) و چندین رساله دیگر نام برد هرکدام آنها از نظر ادبی می‌تواند بازتابی وسیع از ادبیات عربی در عصر عباسی باشد. انتقاد همواره یکی از شیوه‌های بارز برای بیان مشکلات و تلاش در رفع آنها بوده که یکی از آنها طنز می‌باشد و منظور همان ((طنز متعهد)) است، طنزپرداز هدفش تخریب شخصیت نیست بلکه هدف او رفع ضعف یا ارائه پیشنهاد سازنده برای اصلاح ناهنجاری‌های اجتماعی است و جاحظ از این نکته مهم ادبی غافل نبوده و به همین سبب در صدد بیان مصالح و مفاسد اجتماعی در قالب طنز برآمده است. جاحظ که از پیش قراولان علم بیان و بلاغت است می‌دانست کلامی متناسب با مقتضای حال و مقام است که از عیوب مخلّ به فصاحت پیراسته باشد و چون دارای طبعی شوخ بوده آنچه را از طنز می‌دانست در جهت رفع عیوب ادبی از کلام و رفتار به کار گرفته، او یکی از اولین کسانی بود که در این وادی گام برمی‌داشت و شیوه نگارش او تا حد زیادی تحت تأثیر همین طبع شوخ او می‌باشد. در کتاب ((الحیوان)) و ((البخلاء)) با روشی لطیف و طنزگونه به نقد و بررسی بیان و فصاحت و بلاغت و عیوب مخل به آنها پرداخته است. جاحظ اولین کسی است که در ادبیات عربی بطور گسترده اقدام به جمع آوری و تدوین طنز نموده و پس از او کسانی همچون ابن قتیبه در ((عیون الاخبار)) وابن عبدربّه اندلسی در((العقد الفرید)) کار او را دنبال کردند. در ادامه مقاله سعی شده است قسمت‌هایی از سخنان طنز او را که معرف ادب طنز است آورده و در پایان به ذکر عنوانی تحت نام ((طنز در قالب هجو)) پرداخته، که در این مورد ابیات پراکنده‌ای جمع‌آوری شده است. هر کدام از آنها به نحوی از اعمال نابجا و رایج در عصر جاحظ انتقاد می‌کند اما انتقادی توام با طنز و متمایل به هجو. برخی از این ابیات جنبه سیاسی نیز دارد، همینطور مطالبی را در قالب نثر همراه با طنز آورده که گویای نکته سنجی نویسنده در بیان حقایق اجتماعی با اسلوب خاص می‌باشد. در پایان مقاله ابیات متعددی از طنز آورده شده است.
نظر شما
۰ نظر
برای ارسال نظر وارد حساب خود شوید.
منابع مشابه بیشتر ...
چگونه فکاهی نویس شدم
لئونید لنچکتاب چگونه فکاهی نویس شدم تالیف لئونید لنچ در مورد سرگذشت او و مسیر نویسندگی اوست از زبان خودش. کتاب در سال 1352 توسط حبیبیان ترجمه و در انتشارات توپ منتشر شده است
کشورگشایان قاجار (تاریخ به روایت طنز)
ایرج بقایی کرمانیشنیدن وقایع تاریخی و خواندن کتاب های تاریخی جذابیت های زیادی دارد. مخاطب این آثار با تصور آنچه در گذشته اتفاق افتاده خود را در بطن تاریخ می انگارد. تاریخ درس عبرتی برای آیندگان است و چه زیباست که این آموزه ها را با طنز یاد بگیریم. کتاب کشور گشایان قاجار یکی از بهترین نمونه های طنز تاریخی است که به قلم توانای ایرج بقایی کرمانی به تحریر درآمده است. نویسنده در این کتاب با لحنی شیرین و طنزگونه رخدادهای مهم تاریخی را به مخاطب نشان می دهد.
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
زيبا معنايي و بيان نيكو در سخن عرب (عنوان عربي: جمال المعني و حسن التعبير في الكلام العربي)
نصرالله شاملیاين مقاله سه مبحث را دنبال مي‌کند:1. دلالت حروف بر معاني: در اين مبحث رابطه ميان حروف و معاني مورد ارزيابي و بررسي قرار مي‌گيرد. ناقدان عربي بررسي را به مقدار وسعشان دنبال كرده‌اند. بررسي‌هاي آنان نشاندهنده اين است كه آهنگ برخي حروف با آواي فعل‌ها شباهت تام دارد. اين موضوع در اين مقاله تحت عنوان «دلالت حروف بر معاني» نامگذاري شده است. 2. دلالت الفاظ بر معاني: در اين مبحث نيز ميان لفظ و معني يا ميان شكل و مضمون، پس از بررسي مورد نياز، ارتباط معنايي يافته شده است؛ هم چنين آراي برخي از ناقدان معروف عربي چون جاحظ و ابن رشيق قيرواني، ابن جني و ابوهلال عسكري و ديگر ناقدان در اين موضوع مطالعه، و از چگونگي استدلال آنها آگاه شده‌ايم. 3. دلالت اوزان شعري بر معاني: در اين بررسي نيز درصدد بررسي ارتباط و هماهنگي ميان وزن شعر و معناي آن برآمديم و معيارهاي روشني را كه ناقدان ادب عربي به طور گسترده از آن بحث كرده بودند، ارزيابي کرديم و نظر نهايي خود را در اين مورد به صورت تحليلي بيان کرديم.
مقاله
جستجوی پیشرفته
- عناوین
- موضوع ها
جستجوی الفبایی
الف
ب
پ
ت
ث
ج
چ
ح
خ
د
ذ
ر
ز
س
ش
ص
ض
ط
ظ
ع
غ
ف
ق
ک
گ
ل
م
ن
ه
و
ی
Copyright © 2016 - تمامی حقوق این پایگاه متعلق به کتابخانه تخصصی ادبیات می باشد.