زندگی بیشتر از آنکه والاییها را مجسم سازد، انسان را در مسائل عادی غرق میکند تا جایی که چه بسا اشخاصی بپندارند که این همه، آمدن و رنج بردن و رفتن است، و عمق آن، جز منجلابی فریبا چیزی نیست. اکنون چه باید کرد، این طبیعت زندگی است و عادیات آن و آیا این تمام حقیقت است؟ نه، ابداً. در درون این کویر و در جای جای این پهنه، چشمهساران زلال و جوشان حقیقت و فرازهای شکوهمند و صخرههای نستوه و درختان خرم و سرکش و قلههای افراشتهای نیز هست. و شرط کمال و رهایی از حیرت و پوچی، رسیدن به آنهاست. و شرط رسیدن به هز چیز نخست شناخت آن چیز است تا سپس کششی پدید آید و کوششی. بزرگانی که در تاریخ بشر وجود داشتهاند و دارند، همه خطهای قرمز بطلانی هستند که بر پوچی و پوچانگاری کشیده شدهاند و میشوند. اینان با زندگانی و آثار خویش ـ که حتی همان پوچگرایان نیز، در پرتو همان آثار زندگی میکنند و با همان علوم و افکار و وسایل و اختراعات عمر میگذرانند ـ به هستی مفهوم دادهاند و به زندگی ارج.
این کتاب در تجلیل و قدردانی از کوششهای یکی از استادان اعزامی دکتر محمدکاظم کهدویی از کشور جمهوری اسلامی ایران به دانشگاه داکا در کشور بنگلادش است که طی دو بار اعزام به این سرزمین، سرمنشأ خدمات فراوانی در جهت توسعه و گسترش زبان و فرهنگ و ادبیات فارسی بودهاند. این کتاب که همزمان با یکصدمین سال تأسیس گروه زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه داکا به زیور طبع آراسته گشته، افزون بر احوال و آثار دکتر کهدویی، مزین به مقالاتی از استادان و فرهیختگان کشورهای مختلف، اعم از ایران، افغانستان، بنگلادش، پاکستان، چین و هندوستان در خصوص استاد کهدویی است.
این کتاب دربرگیرنده نوشتارهایی درباره زبانشناسی ایرانی است که به مناسبت انتشار یادنامهای برای استاد دکتر علیاشرف صادقی منتشر شده است. در ابتدای کتاب گفتگویی مفصل با ایشان آورده شده که از مباحث مختلفی از زندگی و آثار علمی و زبانشناسی ایرانی سخن به میان آمده است. دیگر نوشتارهای کتاب به این ترتیب است: نحو و واجشناسی/ محرم اسلامی، نقشهای نحوی در زبان فارسی: مطالعهای در چارچوب نظریه نقشگرای مارتینه/ پیروز ایزدی، کسره اضافه از دیدگاه معنایی/ محمد بیجنخان، فعلهای کمکی در زبان دری فارسی افغانستان/ باریس آستروفسکی؛ ترجمه محسن شجاعی، ترکیب از دیدگاه نظریه نحوی ایکس تیره/ علاءالدین طباطبایی، مقایسه امتداد هجاها و مصوتها در فارسی گفتاری، شعر رسمی و شعر عامیانه فارسی/ امید طبیبزاده، بررسی فرآیند تشدید در زبان فارسی/ عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا، دستگاه فعل در گویش دشتی با نگاهی به فارسی میانه، جدید و نو/ مهرداد نغزگوی کهن.
حکیمی با نگارش کتاب «سرود جهشها» خوش درخشید. با نثری پرشور و پرشوق سخن از اسلام و عدالت علوی میگفت. نثری یگانه که در آن مهر به بیپناهان و بیصدایان موج میزد، به زر و زور و تزویر، با قلم به نبرد پرداخت. در حقیقت سرود جهشها نخستین کتاب وی بود که فضایی نو، در میان خوانندگان فارسیزبان آفرید. خلاصه ویژهای از این کتاب به زبان فرانسه به خامه روانشاد دکتر علی شریعتی بر این کتاب افزوده شد و نیز گزیدهای از آن به زبان انگلیسی اهمیت و ارج کتاب را گسترش داد. محمدرضا حکیمی متفکر ، نویسنده ایرانی و اسلامی که از وی با عناوینی چون «علامه» ، «استاد» و «فیلسوف عدالت» یاد میشود. کتاب الحیاه وی در رابطه با اقتصاد اسلامی از شهرت و اعتبار خاصی در جهان اسلام برخوردار شدهاست. وی از مجددان مکتب معارفی خراسان مشهور به مکتب تفکیک است که معتقد به جدایی دین از فلسفه و عرفان است.علی شریعتی وی را به عنوان وصی خود جهت هرگونه دخل و تصرف در آثارش انتخاب کرده بود. حکیمی در سال ۱۳۸۱ در رابطه با مبانی اسلام نامهای به فیدل کاسترو نوشت. او مدتی بعد و در دیدار با یک هیئت کوبایی گفت: «اگر اتفاقی برای فیدل کاسترو بیفتد، یک فاجعه بشری رخ دادهاست». نويسنده در اين مجموعه پراکنده به برخي از مطالب درباره مظلوميت اهل بيت بويژه امام علي و معرفي برخي از اصحاب اهل بيت پرداخته است. اين مجموعه که با سبک ادبي و احساسي نگاشته شده است، داراي نظم منطقي خاصي نيست، اما شاکله اصلي آن معرفي برخي از تعاليم، بزرگان و آموزه هاي شيعي بوده و بنا بر ادعاي نويسنده آن به منظور بازگويي برخي از تعاليم و ارزش هاي اسلامي تدوين شده است. بحثي درباره غدير، فلسفه شورش هاي شيعه و گزارشي رمان گونه از شام غريبان امام حسين (ع)، از جمله مباحث اصلي اين کتاب است. در پايان اين اثر نيز به معرفي کتاب شهداء الفضيلة علامه اميني پرداخته شده است.
این کتاب مجموعهای ادبی ـ اجتماعی، و سیری است در جوانبی چند از فرهنگ ادبی اسلام که با نمونههایی از شعر کهن گردآوری شده است. مباحث کتاب عبارتند از: بیستوپنج بحث درباره ادبیات و شعر اسلامی، ادب و علوم ادبی، فنون ادبی، فنون ترجمه، علم بلاغت، توابع علم بلاغت، قصاید بدیعیه، بدیعیهسرایان، شرع متعهد، شعر علمی و آرمان والا در شعر شیعه.