کتابخانه مجازی ادبیات

فرهنگ واژه های سینمایی حاصل زحمات یکی از بهترین و مؤثرترین نویسندگان سینمایی ایران زمین یعنی پرویز دوایی است. دوایی که بخش مهمی از دستاوردهای نوشتاری او در عرصه سینما را ترجمه و تألیف کتاب های تخصصی نظیر همین کتاب و یا کتاب معروف «سینما به روایت هیچکاک» تشکیل می دهد، اکنون سالهای زیادی است که بر اثر «اغفال» برخی منتقدان سینما این دسته از تألیفاتش را کنار گذاشته و به سمت و سوی خاطره نویسی مکرر رفته است! چیزی که در کتاب «باغ» و حتی «بازگشت یکه سوار» جذاب و خواندنی بود، اما بر اثر تکرار مکررات در کتاب های بعدی و آخرین اش «امشب در سینما ستاره» به ملال انجامیده است. با این همه هنوز دوایی نویسنده ای مغتنم برای ادبیات سینمایی ایران است. چاپ نخست این کتاب در سال 1364 انجام شد و گویا در سال های گذشته هم تجدید چاپ شده است، با این حال هنوز از پس گذشت نزدیک به ربع قرن هنوز هیچ فرهنگ سینمایی فارسی دیگری نتوانسته به پای جذابیت این کتاب برسد. همان طور که از عنوان کتاب پیداست اصطلاحات فنی، هنری، سبک ها، مکاتب و انواع فیلم در این فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته اند. دوایی چیزی را برای این کتاب کم نگذاشته و بسیاری مدخل های آن مثل فیلم های گانگستری، فیلم سیاه، فیلم موزیکال، موسیقی متن، وسترن، فیلم سیاه، هالیوود، و... نشان از شیدایی مؤلف به تاریخ سینما دارد. صفحه آرایی جمال امید در زمان خودش بسیار خوب بوده است.

این کتب شامل 1300 مثل و اصطلاح زبان گیلکی است که به همت محمود پاینده طی هشت سال کوشش، جمع آوری شده است. علاوه بر آوانوشت اصطلاحات و مثل ها، برگردان فارسی آنها نیز آورده شده و کاربرد و کنایه های مثلها نیز به اختصار آمده. برای گویاتر کردن مثل ها نیز، مصرعها، بیتها، اصطلاحات و تکیه کلام های زبان های دیگر و نزدیک ترین معادل مثل های گیلکی آن آورده شده است. واژه نامه مفصلی نیز در پایان کتاب تهیه شده است. مؤلف در این کتاب از مجموعه مثلها و اصطلاحات کوهنشینان محمد ولی مظفری کجدی نیز بهره برده است. این تحقیق ارزشمند در زبان گیلکی به همت بنیاد فرهنگ ایران در سال 1352 شمسی به زیور طبع آراسته شد.

در این جستار با استفاده از روش‌های مصاحبه با گویشوران منطقه کوهمره سرخی ضبط گفت‌وگوها و فیلم‌برداری، واژه‌های مرتبط با دامداری گردآوری و طبقه‌بندی شده است. این داده‌ها حاصل سفر یکی از نگارندگان در سال‌های 1386 تا 1389، به روستاهای منطقه کوهمره نودان جروق و سرخی فارس بوده است. در ابتدا از گویشوران خواسته می‌شد تا واژه‌های گوناگون را هم در جملات و هم به طور جداگانه تولید کنند. نگارندگان با استفاده از حروف آوانگاری این الفاظ را ظبط کرده‌اند. بررسی حاضر گزارشی است مختصر در مورد نتیجه این تحقیق که در ادامه در قالب برخی واژه‌ها مربوط به حوزه دامداری همراه با آوانویسی و تعریف کاربرد آنها ارائه می‌شود.

در این تحقیق با بیش از 50 گویشور در گروه‌های سنی بین 35 تا70 سال مرد و زن، باسواد و بی‌سواد، مصاحبه به عمل آمده و اطلاعات مورد نیاز بر روی نوار ضبط و سپس آوانگاری شده است. واژه‌ها بر اساس حوزه معنایی مدخل شده‌اند.