کتابخانه مجازی ادبیات

ریاض‌العاشقین کتابی است در بار‌ه‌ی شاعران قره‌باغ یا «کورا‌باغ»‌ که به همت میزاصدرای مجتهد زاده‌ی قره باغی فراهم آمده است که در آن از 79 تن از شاعران زن و مرد دیار قره‌باغ قفقاز با آوردن قطعاتی از اشعار آنان و نیز نگاره‌ی برخی از آنان نام برده شده است. محمدعلی تربیت، در باره‌ی این کتاب و مولف این تذکره می‌نویسد: «او محمد بن میرزاصدرای قره‌باغی است و کتابی در سنه 1325 [ مهی / 1286 خ ] به عنوان ریاض العاشقین مشتمل بر شعرای قره‌باغ و منتخبات اشعارشان در ترکی و فارسی و صورت تمثال آنان تالیف کرده که جلد اولش در تاریخ 1328 [ مهی / 1289 ] ] و در استانبول چاپ شده و آن ترجمه ترکی تذکره‌ی نواب است که قبل از آن تالیف و چاپ شده است» باید گفته شود که اصل فارسی تذکره‌ی نواب در دست‌رس نیست ( امکان دارد که در آینده به دست آید )‌ و آقای یحیی خان‌محمد آذری پژوهنده‌ی پرکار کشورمان، آن را از روی ترجمه‌ی ترکی تذکره‌ی نواب به فارسی بر گردانده اند و از سوی نشر آفرینش در پاییز سال 1373 روانه‌ی بازار نشر گردیده است. شاعرانی که شعرهای آنان در این تذکره آورده شده‌اند، همزمانند با دوران آقامحمدخان قاجار، فتح‌علی‌شاه قاجار و سپس دوران تجزیه قفقاز از ایران بر اثر دو قرارداد ننگین گلستان و ترکمانچای. در میان شاعران قره‌باع [‌کوراباغ ]، شمار بانوان قابل توجه است و به ویژه این که این بانوان در دوران زندگانی خود، بسیار سرشناس بودند و مورد توجه. از شاعران بلند آوازه‌ای که در این تذکره از وی یادشده است، مهدی‌قلی خان داغستانی ( وفا ) است.

این مجموعه مشتمل است بر معرفی شاعران، نویسندگان، عالمان، عارفان، خوشنویسان و دست اندر کاران موسیقی در استان آذربایجان غربی در دوره معاصر .در کتاب نمونه‌ای از اشعار شاعران به ترکی یا فارسی درج گردیده است ;همچنین علاوه بر ذکر احوال و آثار، پاره‌ای از مختصات شعری و دیدگاه‌های اشخاص نیز به اجمال بررسی شده است .

این نمایشنامه از ناظم حکمت طرح دیگری است از قصه «شیرین و فرهاد» که مضمون اصلی آن از این قرار است: شیرین که خواهر کوچک‌تر مهمنه بانو (سلطان شهر) است به فرهاد که نقاش قصر آنهاست، دل می‌بازد. فرهاد نیز دلباخته شیرین می‌شود. دایه شیرین، مهمنه بانو را از این دلباختگی آگاه می‌کند. مهمنه بانو خود نیز عاشق فرهاد است؛ اما او خواهر خود را بسیار دوست دارد؛ از این‌رو بین عشق به خواهر و عشق به فرهاد درمی‌ماند. سرانجام خشمی از درماندگی بین دو عشق در او پدید آمده بر فرهاد فرود می‌آید و تصمیم می‌گیرد او را در راه کاری غیرممکن قرار داده نابودش سازد. بر این اساس چنین پیشنهاد می‌کند که شیرین را به این شرط به فرهاد بدهد که او بتواند از میان کوه به شهر آب برساند .... در پایان کتاب نیز بخش‌هایی از چند نامه را که ناظم حکمت به سال 1948 در زندان برای همسرش فرستاده است، آورده شده است.