کتابخانه مجازی ادبیات

این مجموعه شرح، حاصل تحقیق و تتبع فراوان و گسترده در بسیاری شروح معتبر و برجسته مثنوی و آثار ارزشمند تصوف و کلام و فلسفه و فقه و تفسیر و ادب پارسی و عربی است. از مزایای دیگر آن می توان از به دست دادن مآخذ داستان های مثنوی و تعریف فراخور شرح از اصول مهم و عمده تصوف و فلسفه و کلام و فقه و شرح لغات و تعبیرات و مصطلحات و حرکت گذاری بر روی کلمات دشوار و نیز شرح اعلام آن یاد کرد. اشتمال این کتاب بر بسیاری فواید علوم عقلی و نقلی و ادبی راهنمای بس سودمندی است در کار مطالعات و پژوهش بعدی خواننده علاقه مند به تصوف و عرفان اسلامی و ادب فارسی. در این مجموعه، مرحوم استاد فروزانفر دفتر اول را تا جزو سوم شرح کرده اند، و ادامه شرح را تا پایان دفتر ششم، استاد دکتر شهیدی به عهده گرفته اند. جلد ششم، اختصاص به شرح دفتر پنجم دارد و دربردارنده مطالبى همچون پاک كردن آب همه پليدى‌ها را؛ عطاى حق متوقف بر قابليت نيست؛ قصه اياز؛ قصه حيله روباه براى كشيدن الاغ به‌سوى شير و... است.

این مجموعه شرح، حاصل تحقیق و تتبع فراوان و گسترده در بسیاری شروح معتبر و برجسته مثنوی و آثار ارزشمند تصوف و کلام و فلسفه و فقه و تفسیر و ادب پارسی و عربی است. از مزایای دیگر آن می توان از به دست دادن مآخذ داستان های مثنوی و تعریف فراخور شرح از اصول مهم و عمده تصوف و فلسفه و کلام و فقه و شرح لغات و تعبیرات و مصطلحات و حرکت گذاری بر روی کلمات دشوار و نیز شرح اعلام آن یاد کرد. اشتمال این کتاب بر بسیاری فواید علوم عقلی و نقلی و ادبی راهنمای بس سودمندی است در کار مطالعات و پژوهش بعدی خواننده علاقه مند به تصوف و عرفان اسلامی و ادب فارسی. در این مجموعه، مرحوم استاد فروزانفر دفتر اول را تا جزو سوم شرح کرده اند، و ادامه شرح را تا پایان دفتر ششم، استاد دکتر شهیدی به عهده گرفته اند. جلد پنجم، اختصاص به شرح دفتر چهارم مثنوى دارد و شامل مطالبى همچون منظور از سميع و بصير بودن خدا؛ قصه بناى مسجدالاقصى؛ قصه ابراهيم ادهم و... مى‌باشد.

یکی از ویژگی‌های برجسته مولانا جلال‌الدین محمد مولوی داستان‌پردازی و شیرین سخنی است. این ویژگی برجسته وی به کمک بهره‌گیری از «زبانزد»‌ها دل‌نشین‌تر نیز گشته است. می‌دانیم که «زبانزد»‌ها ریشه ژرف در باور مردم دارند و با به کار بردنشان می‌توانیم از بازگویی دنیایی حرف و سخن که در پس پرده آراسته آنهاست، خویش را برهانیم. به دیگر سخن زبانزد را می‌توان جان یک داستان و یا فرجام یک رخداد دانست. بنابراین با بررسیدن و آموختن زبانزدها می‌توان به ژرفای اندیشه سخنور (یا نویسنده) رسید. در این جا سر آن داریم که به بازگویی چند زبانزد در نزد مولانا، آن سخنور توانای ایرانی از کتاب ارزشمند دیوان کبیر بپردازیم.

«زبانزد» سخنی است که جای ژرفی فرهنگی هر ملت دارد. بی‌گمان، این سخن از دل مردم برآمده و هم از این روست که بر دل مردم خوش نشسته است. همان گونه که می‌دانیم، بررسی برابر نهادگی دو فرهنگ، راه‌های گونه‌گونی دارد که یکی از این راه‌ها کاویدن زبانزدهای رایج در آن دو فرهنگ است. در اینجا سخن بر سر وجود زبانزدهای همانند در دو فرهنگ ایران و ژاپن استو کشورهایی که هم از دید مکانی و هم از دید زمانی از یکدیگر دورند. اما بی‌گمان در این درازنای مکانی و زمانی از هم جدا نبوده‌اند و پیوندهای سست یا مانایی بینشان بوده است. امروزه با گسترش ابزراهای توانمند «پیوندی» بین فرهنگ‌های مردمان سرزمین‌های گوناگون، بناچار، راه‌های «پیوندی» بین دو فرهنگ ایران و ژاپن نیز افزروده شده است و همه این راه‌ها در جابه‌جایی فرهنگ‌ها نقش پرارزشی دارند. نگارنده امید دارد که پیوندی بر پایه خرد و مهر بین همگان پدید آید و سخن رادمرد فرزانه ایرانی را هماره به یاد داشته باشیم که هنوز پس از هزار سال آواز خوشش، بشکوه و بلند به گوش می‌رسد: جهان خرمی با کس نماند فلک روزی دهد روزی ستاند جهان یادگار است و مارفتنی به گیتی نماند به جز مردمی نگارنده زبانزدهایی را از فرهنگ ژاپن برگرفته و با زبانزدهای ایرانی بررسیده است. وی در این بررسی به همانندهایی برخورده که در این جا آنها را گرد آورده است.