روايت داستاني با دامنهاي به نسبت گسترده، مورد توجه محافل نقدادبي است. از سويي ديگر، درهم تنيدگي عنصر روايت با ديگر عناصر داستاني موجبات حضور چشم اندازهاي متنوعي را در زمينه نقد داستان فراهم آورده است. برآيند نوشتار حاضر، توضيح و تحليل چند شگرد روايي و تلاش براي کاربردي کردن آنها در بازتاباني مصاديقشان در قصههاي مثنوي است. چهار مفهوم کلي ماضي روايتي، افعال جريان بيـروني و دروني، پيش رفتگي روايت و روايت ميان افزود، شاکله کلي اين مقاله را تشکيل ميدهد. در محور ماضي روايتي، تفاوت بارز کارکرد زمان افعال در متون تخيلي و واقعي بيان ميشود. در محور بعدي توضيح داده ميشود که گزارش افعال بيروني اشخاص مانند خوردن، پوشيدن، دويدن و ... از عهده متون غيرداستاني نيز برميآيد؛ اما بيان افعال دروني همچون فکر کردن، اميدوار بودن و... صرفا به ظرفيت متون تخيلي و داستاني بازبسته است. در قسمت سوم مقاله، مباحث روايت خطي و شکست روايت خطي مطرح ميشود و سرانجام در قسمت پاياني، مفهومِ روايت ميان افزود تشريح ميشود؛ توضيـح اينکه روايت ميان افزود ناظر بر قصههايي است که چارچوب روايت در آنها به شکلي تنــاوبي ميان کنش داستــاني و گفت و گوي شخصيتها پيش ميرود.
کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.
این کتاب اشعار فارسی سیدجعفر موسوی حاوی الف) دو مثنوی در بحر خفیف-مخبون محذوف-یکی تحت عنوان (حدیث نفس) شامل موضوعات مختلف در حدود (1723) بیت، و دیگری (بالاخانه غمها) که از نوشته نویسنده معروف (مصطفی لطفی منفلوطی مصری) برداشته شده است و در حدود (303) بیت می باشد. ب) غزلیات ج) متفرقات د) قطعات
نویسنده این کتاب با احاطه چشمگیر خود در منابع نقد کهن و آگاهی گستردهاش نسبت به نقد جدید، اصلیترین مبادی فلسفی را در گرایشهای مختلف نقد مورد کندوکاو قرار داده و با مقایسه هوشمندانه نگرشها و آراء مختلف، زمینه آشنایی سودمندی برای خواننده هموار میسازد. در مقدمه کتاب بحثی درباره فلسفه و نقد آمده است. فصل اول درباره ریشههای تاریخی رشد اندیشه فلسفی در میان اعراب مسلمان است. فصل دوم شامل احکام و آراء انتقادی و پیوند آن با تفکر فلسفی است و در این مسیر به مطالعه در آراء جاحظ، ابن قتیبه، ابن طباطبا، قدامه، آمدی، قاضی جرجانی و حازم قرطاجنی پرداخته و کوشیده تا آراء انتقادی این ناقدان را بر اساس مبانی فلسفی آنها مورد بررسی قرار دهد. فصل سوم درباره شیوه نقد در میان فلاسفه مسلمان است. فصل پایانی کتاب درباره تأثیر تفکر فلسفی در مقولههای نقد است.
درباره ساختگرایی و جایگاه آن در نقد ادبی، کتابها و مقالات بسیاری نوشته شده است. در این نوشتار نویسنده کوشیده با پرهیز از ورود به مسائل جزئی و حاشیهای و با تأکید بر سادهسازی مطالب، ساختگرایی در نقد ادبی را با تکیه بر جنبههای عملی آن اندکی روشنتر بازگو کند.