کتابخانه مجازی ادبیات

مقاله حاضر به نقد و تحليل عناصر داستان در گزيده‌اي از داستان‌هاي کودکان اختصاص يافته است. در اين مقاله، پس از مقدمه که اشاره‌اي به ادبيات و داستان‌هاي کودکان است، مهم‌ترين عناصر داستان: پي‌رنگ، شخصيت، درون‌مايه، زاويه ديد، فضا و صحنه، در بيست داستان از داستان‌هاي کودکان بررسي شده است. اين داستان‌ها داراي پي‌رنگي ساده‌اند؛ به جز يک داستان که پي رنگ آن از دو پي رفت تشکيل شده، پي‌رنگ همه داستان‌ها داراي يک پي‌رفت است. شخصيت‌هاي اين داستان‌ها، يک بعدي، تمثيلي و در بيشتر موارد ايستا هستند. درون‌مايه داستان‌ها بيشتر مسائل تربيتي و اخلاقي است. نويسندگان با ارائه آميزه‌اي از واژه و تصوير در داستان‌ها صحنه‌سازي کرده‌اند. تمامي داستان‌ها از زاويه ديد داناي کل روايت شده‌اند و فضاي آنها آرام و عادي است و همه پاياني خوش دارند.

ساختارگرايي ادبي يکي از روش‌هاي تحليل است که در دهه 1960 به اوج شکوفايي رسيد و ريشه آن را در زبان‌شناسي ساختارگرا بايد جست. تقابل‌هاي دوگانه اساس تفکر ساختارگرا است. در اين مقاله، شعر احمد رضا احمدي بر مبناي همين تقابل تحليل شده است که ما را به شناخت متفاوت و تازه‌اي از شعر او رهنمون مي‌گردد. احمدي، از شاعراني است که با انتشار کتاب طرح در سال 1341 به عنوان بنيان گذار موج نو شناخته شد. تقابل‌هايي که مد نظر است، در سه دسته کلي حضور و غياب جاي مي‌گيرند: 1. بينش نوستالژيک (کودکي/ بزرگسالي، وضعيت مطلوب گذشته/ وضعيت نامطلوب امروز) 2. مرگ و زندگي 3. شکوه و شکايت (ارزش‌ها/ ضد ارزش‌هاي شعري گذشته و زمان حال شاعر، ارزش‌ها/ ضد ارزش‌هاي اخلاقي، انساني ...). نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد، تعداد اشعاري که در شکوه و شکايت جاي مي‌گيرند، بيش از ديگر تقابل‌هاست. تقابل عمده شعر احمدي، تقابل بين فرم و محتوا است؛ همان تقابل شکل‌هاي جديد موج نويي با محتواي اندوهناک. همچنين پيشنهادهاي شعري احمدي را در حوزه‌هاي زباني و فرمي در اشعار شاعراني چون، علي باباچاهي، سيد علي صالحي و همچنين شعر شاعران حرکت و پست مدرن مي‌توان مشاهده کرد.

این کتاب دربردارنده مقالات "هم‌اندیشی زبان و ادبیات فارسی در سده‌ نهم" است که به اهتمام دانشگاه هرمزگان برگزار گردید. برخی از مقالات عبارت‌اند از: "تمثیل و داستان در عقل و عشق صائن الدین اصفهانی/ صابر امامی"، "مراثی جامی و جایگاه آن در ادب غنایی قرن دهم/ نصرالله امامی"، "نقد عناصر قصه در قرن نهم هجری/ محسن ذوالفقاری"، "همگامی ادبیات با هنر در سده‌ دهم هجری/ ابوالقاسم رادفر"، "جامی، شاعر معترض اجتماعی/ سهیلا صارمی"، "آسیب‌شناسی تعریف انسان در قرن نهم با نگاهی با شعر جامی/ مصطفی صدیقی"، "معماپردازانی در قرن نهم/ محمدرضا عمران‌پور"، "ویژگی‌های زبانی متون تاریخی در سده‌ نهم/ محمد فضیلت"، "مهم‌ترین تذکره‌ عرفانی سده‌ نهم/ رحیم کوشش"، "شعر بازاری در قرن نهم با رویکردی به جامعه‌شناسی تاریخی و ادبی/ مصطفی ندیم" و "انعکاس جلوه‌های اجتماعی، فرهنگی در هفت اورنگ جامی/ حسین نوین".

ديرزماني از مرگ خيام نگذشته بود که ديدگاه‌هاي متفاوت و حکايت‌ها و افسانه‌هاي متناقضي درباره زندگي و شخصيت خيام پديد آمد. براي نمونه در آثاري مانند تتمه صوان الحکمه، تاريخ الحکما، مرصاد العباد و.... مي‌توان بخشي از اين ديدگاه‌هاي گوناگون وگاه متضاد را ديد. اين تناقض‌ها در سده چهاردهم به گونه‌اي بسيار آشکارتر در پژوهش‌هاي محققان درباره خيام ديده مي‌شود. در اين مقاله کوشش شده، با در نظر گرفتن دو محور اساسي (انديشه و شخصيت) در همه آثار پديد آمده درباره خيام رويکردهاي متفاوت در زمينه خيام‌شناسي بررسي شود. به طور کلي مي‌توان پنج رويکرد زير را معرفي کرد:1. رويکردي که صادق هدايت آغازگر آن بود. 2. رويکردي که با محمد علي فروغي و قاسم غني شروع شد. 3. رويکردي که با اثر صديقي نخجواني زير عنوان خيام‌پنداري آغاز شد. 4. رويکردي که با عباسعلي کيوان قزويني در ايران پديد آمد. 5. رويکردي که ف، دوبلواي فرانسوي آن را زير عنوان «چهره‌اي داستاني از خيام» ارايه داد.