شور محمود و مرزینگان نام یکی از داستانهای عامیانه کردی است. اینگونه داستانها را به کردی «بیت» میخوانند. شماره و تعداد بیتها به دویست میرسد. بیت معمولا از نظم و نثر مرکب است. وزن بخشهای منظوم بیتها عروضی نیست، بلکه تنها بر اساس هجا و سیلاب و صوت و آهنگ بنا شده است. این بیت که از بیتهای ارزنده و گرانبها میباشد، معلوم نیست که در چه زمانی سروده شده و گوینده آن در اصل که بوده است؛ اما مسلما این منظومه کمنظیر از بیتهای دیرینه و کهنسال به شمار میرود و روزگاران دور و درازی را پشت سر نهاده است.
روح يک ملت در ادبيات فولکلوريک آن متجلي است. بخش عمدهاي از فولکلور کردي، داستانها و منظومهها و ادبيات دلکش عاميانه اين سرزمين است که «حلههاي تنيده ز دل و بافته ز جان» و مظاهر زنده ذوق و احساسات و عواطف و آيينه زندگي مردم روزگار گذشته است. اگر اين منظومهها هر چه زودتر گردآوري نشود، ديري نخواهد گذشت که از آنها اثري بر جاي نخواهد ماند. مقاله حاضر در پي تشخيص چنين ضرورتي نوشته شده است. اين مقاله، به سير منظومهسرايي در ادب کردي و فارسي، بيت يا منظومه عاشقانه شفاهي، ساختار داستانهاي عاشقانه، سبک شعر در عاشقانهها، تفاوت بيتها با حکايتها، عشق در عاشقانهها، تقسيمبندي بيتها، بيتخوانان يا نقالان غنايي و چند نمونه بيت در مورد عشق ميپردازد. روش انجام اين تحقيق از نوع توصيفي و کتابخانهاي است. به گونهاي که با مراجعه به منابع محدود کتابخانهاي و اينترنتي سعي شده است که مجموعه کاملي از داستانهاي عاشقانه کردي جمعآوري گردد. عاشقانههاي کردي غالبا مکتوب نشده است و حافظه ضعيف بيت خواناني که در قيد حيات هستند، پژوهندگان را نه به اصل بيتها که تنها به بيتهاي تاريخي رهنمون ميسازد.
داستان «بهرام و گل اندام» از منظومه های عاشقانه ادبیات فارسی است. این داستان شرح عشق «بهرام»، فرزند پادشاه روم ، به «گل اندام» ، دختر شاه چین است که با تحمل دشواری های فراوان ، سرانجام به معشوق می رسد. بن مایه های عامیانه داستان ، شباهت آن را به داستان های عامیانه عصر صفوی کاملا نشان می دهد. بهرام، شهزادهی روم، دردانهی پدر روزهای خوش و آرامی را میگذراند تا روزی که پای به شکارگاه میگذارد. آهوی دلربایی را میبیند، آهو بهقدری زیبا و دلفریب است که بهرام به دنبالش میدود. آنقدر دور میشود که از همراهانش جدا میماند و راه را گم میکند. گذارش به قصری پُرشکوه بر بلندای کوهی میافتد.... کتاب در سال 1347 توسط انتشارات موسسه تاریخ و فرهنگ ایران منتشر شده است و قادر فتاحی قاضی ضبط متن کردی و ترجمه فارسی و تحشیه و توضیح آن را بر عهده داشته است.
ابیات یا سرودههای عامیانه داستانی یکی از شعبههای مهم فرهنگ محلی کردی به شمار میرود و گردآوری این سرودها از دیدگاههای گوناگون سودمند است. یکی از بیتهای ارزنده و غنی از نظر فولکلور «بیت سعید و میرسیفالدین بیگ» است. از آنجا که این روایت سایه روشن و فرازونشیب زندگی یک سوار کرد یا یک انسان را مجسم میکند، از اهمیت خاصی برخوردار است؛ بهویژه اگر این نکته مدنظر قرار گیرد که گوینده داستان یک فرد درسخوانده نیست که از راه مطالعه و کتابخوانی و نویسندگی در شیوه داستانپردازی تخصص و توانایی کسب کرده باشد. در این کتاب این منظومه با مقدمهای مفصل درباره داستان آن و همچنین ضبط کردی و ترجمه فارسی آورده شده است.