فرهاد میرزا معتمدالدوله (1233-1305 هجری قمری) از مشاهیر و رجال و شاهزادگان قاجار، فرزند عباس میرزا نایب‌السلطنه و عموی ناصرالدین شاه بود. آنچه درباره شخصیت علمی و فرهنگی او خودنمایی می کند، تحقیق و تتبع او در ضمن امور مملکتداری و حکمرانی اوست.فرهاد میرزا در علوم ریاضی، ادبیات، تاریخ، جغرافیا، نجوم، هندسه و ... تسلط داشت و کتاب های زنبیل، مقتل قمقام، کنز الحساب، هدایه السبیل، فرهنگ جغرافیایی ایران، جام جم و نصاب انگلیسی به فارسی را تالیف نمود که گواه وسعت معلومات وی، در زمینه های تاریخ و جغرافی و اخبار و احادیث و دقایق ادب فارسی و عربی است. معتمد الدوله طبع شعر نیز داشت و در سروده هایش فرهاد تخلص می کرد. کتاب پیش رو که با استفاده از نسخه چاپ سنگی و همت حاجی محمد رمضانی در انتشارات پدیده (کلاله خاور) و در سال 1367 به چاپ دوم رسیده است، به خط نستعلیق و در موضوعات گوناگون در نظم و نثر تالیف شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

653d242db5e5d.jpg

قصیده تائیه دعبل خُزاعی (ترجمه به نظم و نثر)

عزیزالله حاجی مشهدی

قصیده تائیه دعبل بن علی خُزاعی، بلندترین شعر دعبل خزاعی شاعر شیعی قرن دوم و سوم در ستایش اهل بیت و بیان فضائل، خلافت، ولایت و مصائب ایشان سروده است. او این شعر را در محضر امام رضا(ع) خواند،امام از شعر او تمجید کرد و به او پاداش داد. برخی شمار ابیات را تا ۱۳۰ بیت نوشته‌اند. قصیده‌های مهم را در ادبیات عرب بر مبنای قافیه می‌نامند مانند میمیه فرزدق. از این رو، این قصیده دعبل را تائیه نامیده‌اند. دعبل حدود ۱۵ قصیده و قطعه شعر با قافیه «ت» سرود و طولانی‌ترین و مهم‌ترین قصیده‌اش نیز با همین قافیه است. این قصیده در کتابها با نام «التائیه الکبری» و «التائیه الخالده» نیز نامگذاری شده است. نام دیگر این قصیده، «مدارس آیات» است که گفته‌اند این نامگذاری از خود دعبل است. چون این عبارت در یکی از بیتهای قصیده آمده، دعبل آن را بدین عنوان نامیده است.

63d91f273d521.jpg

طلعت توحید (دفتر سوم)

هر اسم را دلالتی است بر مسمی و حکایتی از عنوان شخصی موجود یا شخصیتی پابرجا. و این از آغاز بوده است که آحاد مردمان هریک از دیگری و هر کدام در میان دیگران مشخص باشند و ممتاز، تا حسن ارتباط در بین افراد خلق بسهولت حاصل شود و آشنایی و شناسایی بهتر و وسیعتر میسر آید و از برکت این پیوند و صحبت و آمیزش و عشرت، مجالی شایسته در دسترس آدمیان قرار گیرد تا یکدیگر را نیکوتر بازشناسند، باهم بهتر معاشرت کنند، از صحبت هم بیشتر بهره ور گردند و در فرصتی مناسب از نتایج افکار یکدیگر با آمادگی کاملتر فائده برند، و از حاصل عواطف هم به پایه ای اولاتر و در حدی ارجمندتر برخورداری بهم رسانند... این دفتر، مجلد سوم از کتاب طلعت توحید است که توسط قسمت امور اجتماعی دربار شاهنشاهی منتشر شده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5862c6bd20370.PNG

منشآت فرهادمیرزا معتمدالدوله

فرهاد میرزا معتمدالدوله پسر عباس میرزای نایب السلطنه

این کتاب دربردارنده 47 نامه ادبی و تاریخی است که بین سال‌های 1252 تا 1291 قمری برای سلطان وقت و رجال آن زمان از جمله ناصرالدین شاه، اعتضادالسلطنه، حسنعلی خان گروسی وزیرمختار، شعاع السلطنه، میرزا یوسف مستوفی الممالک، میرزا سعیدخان وزیر امور خارجه، میرزا هدایت وزیر دفتر، حسام السلطنه و ... نوشته شده است و اوضاع اجتماعی و تاریخی دوران قاجار به طور اعم و وقایع و اتفاقات بین سال‌های مزبور به طور اخص با نثری شیرین و کنایات و تعابیر بدیع به رشته تحریر کشیده شده است. غیر از این 47 نامه، نامه دیگری هم در آخر متن این کتاب آورده شده که فرصت‌الدوله شیرازی در جواب نامه فرهادمیرزا نوشته است که صرف‌نظر از زیبایی کلام و نکات ادبی، دارای مطالب مهم تاریخی است.

نثر/نامه‌نگاری
کتاب
570196736a15b.jpg

سفرنامه فرهاد میرزا

فرهاد میرزا معتمدالدوله پسر عباس میرزای نایب السلطنه

فرهاد میرزا معتمدالدوله (1305 – 1233ق) پسر عباس میرزای نایب السلطنه از معدود رجالی است که با وجود نداشتن آموزش رسمی، دست به تحقیق و تألیف زده و دستی در فنون داشته، به طوری که از وی 6 ترجمه و تألیف و چندین تصحیح دیوان در دست است. او همچنین علاوه بر حکمرانی، بقاع مبارکه کاظمین را نیز تعمیر و مطلا نموده است. این کتاب شرح سفر 233 روزه فرهاد میرزا به زیارت خانه خدا در سال 1292 قمری است. مصحح، غلامرضا طباطبایی چیزی از متن اصلی نکاسته و تنها برای تسهیل خواندن و درک بهتر، از علایم سجاوندی استفاده کرده است. وی اغلاط کاتب را در متن سفرنامه تصحیح کرده و برای رعایت امانت، کلمه اصلی را در پاورقی آورده. دو حاشیه مهم مؤلف درباره تسمیه ارکان اربعه بیت الله الحرام و شهدای فخّ نیز در پایان سفرنامه آورده شده است. شرح حال فرهاد میرزا به قلم میرزا ابوطالب نواب نیز در بخش اختتام، ضمیمه این کتاب شده است. مصحح، همچنین معنی لغات و اصطلاحات دشوار را در «لغتنامه» ذکر کرده و فهرست اعلام جامعی نیز تهیه کرده و آن را در سال 1366 ش به طبع رساند.

نثر/سفرنامه
کتاب