افضل الدين بديل بن علی بن عثمان خاقانی (درگذشت 595 قمری) از بزرگان شعر و ادب فارسی سده ششم است. قدرت تصويرگری و خيال پردازی و استفاده از تشبيهات و تركيبات تازه ویژگی اشعار او به شمار می روند. از خاقانی، منظومه تحفة العراقين، ديوان شعر و منشات بر جای مانده است. تحفة العراقين شرح سفر خاقانی به عراق عجم و حجاز به مقصد مکه است و با مناجات ها و مدح شخصيتهای سياسی و علمی همراه شده است. پايان بخش اين مثنوی، اطلاعات سودمندی از رخدادهای زندگی خاقانی ارائه می کند. کتاب پیش رو مشتمل بر مقدمه، هفت مقاله و خاتمه ای منظوم، نخستين چاپ تحفة العراقين در سال 1954 می باشد که ميرمحمد اسماعيل خان ابجدی آن را شرح داده است. این کتاب با ویرایش محمد حسین محوی لکهنوی و مقدمه ای از محمد یوسف کوکن به زبان اردو، در لكهنوی هند به چاپ رسيد.
در پژوهش حاضر کوشیده شده ضمن بررسی تاریخی تحولات اجتماعی مانند نقش مذهب و چگونگی حرکتهای مذهبی سیاسی، تغییرات تشکیلات اداری در چارچوب رویدادهای سیاسی و اقتصادی ایران عصر قاجار معرفی و ارزیابی شود. افزون بر آن مباحث تنظیمات و قوانین در دوران قاجار تاسیس انجمنها و احزاب و گسترش آنها از جمله موارد قابل توجه در بررسی حاضر است. در آغاز کتاب منابع این اثر و محتوای آنها معرفی شده است. روند گسترش تاریخی قاجار، حکومتهای عصر قاجار، ساختار حکومت در دوران قاجار (نظام و تشکیلات اداری حکومت، و تقسیمات کشوری و اداری)، سازمان لشکری در دوران قاجار، سیاست مذهبی در عصر قاجار، طبقات و سلسله مراتب اجتماعی در عصر قاجار، تنظیمات و قوانین در دوران قاجار، سیاستهای فرهنگی در عصر قاجار، روابط خارجی ایران در دوران قاجار، امتیازها و قراردادهایی که از جانب اتباع و یا دولتهای بیگانه با ایران منعقد شده است، جنبشهای اجتماعی ایران در عصر قاجار، و گسترش گروهها و احزاب سیاسی در عصر قاجار.
کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.