محمود اشنوی مرید شمسالدین ابی ثابت محمد بن عبدالملک دیلمی بوده، عارفی بزرگ در سده ششم هجری که همچون مریدش گمنام مانده است. جایگاه و محل زندگی تاجالدین اشنوی و بلکه روزگار و پایان عمر او را نیز باید به مدد اشارات یا حدس و گمان دریافت. چراکه هیچ یک از تخمینها درباره زمان زندگی اشنوی صائب نیست و نیز هیچ سندی به قطع در دست نیست. از او نگاشتههای مفصل و آثاری متعدد در دست نیست و آثار کوتاه و مختصر او نیز این ادعا را تأیید میکند. آنچه از تاجالدین اشنوی از منظوم و منثور در دست است، در این مجموعه فراهم آمده که به ترتیب عبارتند از: غایة المکان فی درایة المکان، پاسخ به چند پرسش، اشعار بازمانده و نصوص تاریخی در معرفت زمان و مکان.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
رستم و اسفندیار برجستهترین، نیکترین و مهمترین پهلوانان شاهنامهاند؛ از اینرو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزادهای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکستناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیکترین دینها و اندیشهها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.