این کتاب دربرگیرنده مجموعهای از مقالات عرفانی نویسنده است که پیش از این در نشریات مختلف و در بازههای زمانی متفاوت منتشر شده بودند و اکنون در این کتاب یکجا آورده شدهاند. انسجام درونی و نگرش یگانهای که بر گفتارهای این مجموعه حاکم است، میتواند بر این مجموعه عنوان کتاب واحدی بدهد. ترتیب زمانی و موضوعی مقالات خواننده را در تاریخ عرفان ایران طی چند قرن سیر میدهد و مبهمات یک مقاله در مقاله دیگر روشن میشود. عناوین برخی از مقالات کتاب عبارتند از: نظری به حدیث ماه شب چهارده، مقامات القلوب، سیری در سیره ابن خفیف، خاصیت آینگی، عین القضات و منتقدان او، نگاهی به نامههای عین القضات همدانی، حافظ و ابن فارض، ربابنامه، ولدنامه و ..... .
یکی از سازمانهای بین المللی که یونسکو در اجرای برنامه های تربیتی و علمی و فرهنگی خود از همکاری آن استفاده شایان می کند، سازمانی است بنام شورای بین المللی فلسفه و علوم انسانی که در سال 1949 میلادی در پاریس بنیاد شده است. شش سال بعد از آن تاریخ یعنی در سال 1344 شعبه یی از آن شوری بنام انجمن ایرانی فلسفه و علوم انسانی بدستیاری کمیسیون ملی یونسکو در تهران تاسیس یافت و ریاست آن را آقای سیدحسن تقی زاده عهده دار شدند و این سمت را تا اواخر سال 1339 حفظ کردند. این سخنرانیها در مسائل مختلف فلسفه و علوم انسانی توسط کسانی ایراد شده و می شوند که درباره موضوع مربوط دارای مطالعات فراوان هستند و در واقع خلاصه و عصاره آن مطالعات را در مدتی کوتاه به معرض استفاده شنوندگان می گذارند و آنان را از مراجعه به کتب و رسالات متعددی که غالبا به آنها دسترسی هم ندارند بی نیاز می سازند.این مجموعه حاوی سخنرانیها و خطابه هایی است که متن آنها تا مهلت معین به دفتر انجمن واصل گردیده و به ترتیب تاریخی که ایراد شده اند بچاپ رسیده است. متن سخنرانیها و خطابه های دیگری که از این پس برسد به ضمیمه نتایج قابل استفاده ای که از مذاکرات و مباحثات جلسات رسمی انجمن ممکن است گرفته شود در نشریه های بعدی انجمن به چاپ خواهند رسید...
گیلان نامه "مجموعه مقالاتی است در زمینه تاریخ، فرهنگ، هنر، زبان، ادبیات و مردمشناسی منطقه گیلان .این مجموعه شامل مقالاتی است از نویسندگان مختلف با این عناوین "ماکیان در سرزمین گیلان و دیلمستان از محمود پاینده؛ نامهای گیلانی (برای پسران و دختران) از م. پ. جکتاجی؛ دیوان پیر شرفشاه دولابی از عباس حاکی؛ قلیان کوبی از جعفر خمامی زاد؛ گیلان از دیدگاه هنر از جهانگیر سرتیپ پور؛ واژه های گیلکی از سیروس شمیسا؛ دولاب و خشم دو شهر گمشده از علی عبدلی و ....
این کتاب دربرگیرنده مجموعه مقالاتی است که میتوان آن را سیر عقل و نقل در پانزده قرن هجری دانست. روح حاکم بر این مقالات گردش و بررسی سیر پانزده قرن اندیشه عقلی و نقلی در عالم اسلام با تأکید خاص بر ایران است. این گردش هم طولی و تاریخی است و هم عرضی و تطبیقی و هم عمقی و انتقادی و تقریبا از یک قرن به ظهور اسلام تا زمان کنونی را شامل میشود. این مسیر با اشاره به کانونهای مانوی و بودایی و مسیحی و گنوسی و حنفا آغاز میشود و با نگاهی گذرا به خوارج و شیعه و غلات و اهل حدیث ادامه مییابد و با عبور از دوران ترجمه و پیدایش گرایشهای کلامی و فلسفی به قله رفیعی در فرهنگ و تمدن اسلامی میرسد.
این کتاب ترجمه «تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری» تألیف آدام متز دانشمند سوئیسی (متوفای 1917 میلادی) است. در قرن چهارم هجری که مؤلف دوره رنسانس اسلام نامیده، از طرفی شاهد تجزیه یکی از بزرگترین امپراتوریهای قرون وسطی یعنی خلافت عباسی و از طرفی ناظر تکوین و تکامل حکومتهای ملی مقتدر در ممالک مختلف اسلامی هستیم. در این کتاب پدیدهها به صورت ایستا تصویر نشده، بلکه حرکت و تکامل و تحول حکومتها، سازمانها، نهادها، آیینها، سبکها و اندیشهها با ارئه شواهد مقنع و ممتع برای خواننده تبیین گردیده است.