فتوح الحرمین منظومهای است در وصف حرمین مکه و مدینه و ذکر مناسک حج و بیان مقامات روحانی و نفحات رحمانی آن مرزوبوم که بر وزن مخزن الاسرار نظامی سروده شده و تاریخ سروده شدن آن را سال 911 هجری یاد کردهاند. سراینده آن محییالدین لاری شاعر فرزانه و عارف اواخر سده نهم و اوایل سده دهم هجری است که گویند به سال 933 هجری درگذشته است. او از شاگردان جلالالدین دوانی (830 ـ908) هجری دانشمند نامدار آن روزگار بوده و پیشینیان او را در شاعری قرینه فغانی دانستهاند. از احوال و چگونگی زندگی او اطلاعی در دست نیست؛ جز اینکه دانسته میشود از شاعران عهد یعقوب بیک آققویونلو بوده و تا زمان شاه طهماسب صفوی حیات داشته است.
ترجمه دعای کمیل در سیاق نثر-دررشته نظم از نصیرالدین امیرصادقی در سال 1373 انجام شده است.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
فتوح الحرمین اثر ارزنده محییالدین لاری شاعر و عارف قرن دهم هجری قمری، به نوعی تنها شناسنامه جدی ادبی این شاعر است. درباره زندگی وی اطلاعات جامعی در دست نیست و برخی از منابع و تذکرهها، اشارات مختصری را به زندگی او اختصاص دادهاند. دوران جوانی این شاعر در دربار یعقوب بیگ آققویونلو (883 ـ 896 هجری) گذشته است. برخی منابع نیز اشاره کردهاند که وی تا دوران سلطنت شاه طهماسب صفوی حیات داشته که به طور قطع پیری شاعر با دوران آغازین سلطنت این پادشاه همراه بوده است. از این کتاب او برمیآید که وی به شعرهای نظامی علاقه بسیاری داشته است؛ چراکه این مثنوی را شبیه مخزن الاسرار نظامی و در وزن اشعار او سروده است.