کتابخانه مجازی ادبیات

تفرج صنع مجموعۀ برخی مقالات و گفت‌وگوهای مطبوعاتی عبدالکریم سروش در موضوعات علم اخلاق، فلسفۀ علم و تکنولوژی و علوم انسانی است. هفته‌ها و ماه‌هایی که این مصاحبه‌ها انجام می‌شد و تحریر می‌یافت، ایامی پر التهاب بود و نام علوم انسانی در مخاطب ناآشنا نفرت و وحشت را با هم بر می‌انگیخت؛ نفرت از علومی که به صورت علم می‌نمایند و به واقع علم نیستند و وحشت از دانش‌هایی که جمعی شعبده‌باز برای بند‌نهادن بر پای مستضعفان و ربودن سرمایۀ ایمان آنان پرداخته و برساخته‌اند و به امت‌های ستم‌کشیده به تزویر و فریب فروخته‌اند. غوغای سختی در معاندت و معاضدت این علوم برآورده بودند و از دو طرف کشمکش عنیفی می‌رفت.

کتابنامه آثار زنان ایران شامل دو قسمت مولفین زن و مترجمین زن است که در سال 1349 منتشر شده است. در این سال کتابخانه اختصاصی تحقیق درباره زن تشکیل شد. هدف از این اقدام تاسیس مرکزیست برای جمع آوری تحقیقات مربوط به زن و آثار زنان مولف و مترجم ایرانی و تشویق دیگر بانوان دانشمند کشور تا ضمن اجرای وظایف خانوادگی و اجتماعی اندوخته معنوی و فکری خود را نیز بکار گیرند و برای کمک به پیشرفت فرهنگ جامعه اثری از خود به یادگار گذارند.

این کتاب با نام «التنویر» تألیف ابومنصور حسن بن علی بن نوح القمری البخاری یکی از نفایس ارزنده گنجینه گرانبهای مواریث فرهنگ با فروشکوه باستانی و یکی از جمله کتاب‌های ممتع طبی قدیم است که یکی از استادان و پزشکان حاذق خطه خراسان در ده قرن پیش نوشته است. این کتاب نثری ساده و روان و بلیغ دارد که همان پارسی دری است و از کهنسال‌ترین نمونه‌های نگارش به شمار می‌رود و باید آن را بی‌شک یکی از علل مبقیه استقلال مملکت و دوام ملت کهنسال و هوشمند ایران دانست. نویسنده در این کتاب کوچک، بسیاری از بیماری‌ها، معالجات، داروها، خوراک‌ها، طبایع و اعضای بدن را نام برده و تعریف و تفسیر نموده است. مصحح در ابتدای کتاب تاریخچه‌ای از زندگی و آثار طبی ابومنصور بخاری و بحثی پیرامون دانش پزشکی ایران اسلامی را آورده است.

موضوع این کتاب تاریخ و جغرافیای تاریخی است و طی اوراق و در تضاعیف بخش‌های نه‌گانه یک فصل از فصول تاریخ و جغرافیای تاریخی سرزمین خراسان یاد شده است. فصل نخستین درباره شناخت زمین، حدود، مرزها، مرزبانان، شهرها، سکنه، لهجه‌های پارسی دری مردم شهرستان‌های خراسان بزرگ در ادوار مختلف سخن رانده شده است. در فصل دوم تا هشتم از شهرستان باستانی و کهنسال طوس، دهکده سناباد، شهر نوقان، شهر بزرگ مشهد، کاخ سپهبد کنارنگ مرزبان طوس، سرای حمید بن قحطبه، آستان مقدس رضوی و .... سخن رفته است. آنگاه از فضایل خراسان و جلگه خرم و سرسبز طوس بحث و گفتگو می‌شود.