کتابخانه مجازی ادبیات

کتابنامه آثار زنان ایران شامل دو قسمت مولفین زن و مترجمین زن است که در سال 1349 منتشر شده است. در این سال کتابخانه اختصاصی تحقیق درباره زن تشکیل شد. هدف از این اقدام تاسیس مرکزیست برای جمع آوری تحقیقات مربوط به زن و آثار زنان مولف و مترجم ایرانی و تشویق دیگر بانوان دانشمند کشور تا ضمن اجرای وظایف خانوادگی و اجتماعی اندوخته معنوی و فکری خود را نیز بکار گیرند و برای کمک به پیشرفت فرهنگ جامعه اثری از خود به یادگار گذارند.

بیش از هزار و چهار صد سال است که تاریخ اسلام در خوب و بد با تاریخ اروپا عجین است. از سوی دیگر، جهان اسلام وارث همان فرهنگ هایی است که اروپا به ارث برده است، بنابر این، تاریخ تطبیقی کاربردی که توسط اروپائیان و مسلمانان نوشته می شود برای شناخت هر دو طرف کارساز و مفید است. کلود کاهن، استاد دانشگاه پاریس و محقق در زمینه مطالعات اسلامی و کشورهای مشرق اسلامی، با همین دیدگاه این اثر را تألیف کرده است. شایان توجه است که طرح و اجرای اولیه این اثر نخستین بار توسط ژان سواژه استاد وی صورت گرفته است. اثر ژان سواژه نخست در سال 1943م منتشر شد و تجدید چاپ آن نیز به همراه ضمائم در سال 1946م صورت گرفت. پس از درگذشت سواژه در سال 1950م، کاهن ادامه کار استاد را به عهده گرفت و چاپ سومی از سواژه را با همان عنوان قبلی و به نام وی منتشر کرد. با این حال و به لحاظ این که آثار مربوط به کتابشناسی نیاز مداوم به بررسی های جدید دارد، مؤلف بر آن شد که باز هم چاپ جدیدی که حاوی مآخذ تازه تر باشد در اختیار علاقمندان قرار دهد. بنابراین او کتاب حاضر را که شامل منابع مربوط به سده های هفتم تا پانزدهم میلادی/ یکم تا هشتم هجری قمری است، در سال 1982م منتشر کرد. کتاب حاضر اساسا در مجموع برای استفاده دانشجو و دانشمند فرانسوی و احیانا برای «محقق غربی» نگاشته شده است. با این همه «شرقیها» هم می توانند از آن استفاده کنند، چرا که، در دنیای معاصر، دیگر نمی توان ملتها را از یکدیگر جدا دانست.

ادبیات فارسی همواره به عنوان زبان فرهنگ و تمدن ایرانی در قالب های گوناگون نظم و نثر از تأثیرگذارترین ابزار انتقال مفاهیم بلند، سود جسته است. یکی از این ابزار انتقال، طنز و شوخی اجتماعی است، که در ایران قدمت چندانی ندارد. از آن زمان که نسیم آزادی خواهی در این کشور وزیدن گرفت و به انقلاب مشروطه منجر شد، یکی از شاخه های ادب فارسی با عنوان طنز و فکاهه نیز شکوفا شد و باب جدیدی را در ادبیات کشورمان گشود که دیگر بسته نشد. چنان که در دوره دیکتاتوری پهلوی، هفته نامه هایی چاپ و انتشار می یافت که افزون بر زیبایی به موضوعات اجتماعی و سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می پرداخت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این نشریات با نام های متفاوت و با آزادی بیشتری شیوه طنز را دنبال کردند. از جمله نویسندگان بزرگ طنز و فکاهی در دوره معاصر استاد ابوالقاسم حالت است که به حق، سرآمد طنز سرایان هم عصر ما و یکی از شعرای برجسته و نامور تاریخ ادبیات ایران به شمار می آید. استاد حالت، برای مردم و به زبان ایشان شعر سروده، دردهای اجتماعی و گرفتاری های عمومی را که غالب افراد جامعه با آن دست به گریبانند، به شیوه ای مطلوب و بیانی ملیح شرح می داد. اشعار او، نمونه افکار و باورهای سیاسی و مسائل و آرزوهای مردم آن زمان است و این خود یکی از دلایل مشهور شدن اوست. استاد حالت معتقد بود که اصلاح اخلاق فرد کاری است که شاعران و نویسندگان قدیم مانند سنایی و مولانا و دیگران با آثار منظوم و منثور اخلاقی خود انجام داده اند و امروزه بازگو کردن مفاسد جامعه بیشتر مطرح است. طنز نیز یکی از برنده ترین حربه ها برای پیروزی در این میدان است

کتاب از بیمارستان تا تیمارستان مجموعه ای از مقلات طنزآمیز ابوالقاسم حالت است که در سال 2536 توسط انتشارات گوتنبرگ منتشر شده است.