کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

وجود فرهنگ‌های بسامدی و واژه‌نما برای آثار ادبی، امروزه دیگر نه‌تنها امری ضروری بلکه از امور ناگزیر در این باب است. بدون اطلاعات داده‌شده در این فرهنگ‌ها، هرگونه تحقیق حتی در جزئیات کاستی دارد و قابل اطمینان نیست، چه رسد به تحقیقاتی نظیر سبک‌شناسی یک دوره یا بررسی تاریخ زبان یا نوشتن تاریخ ادبیات مستند و درست. در این فرهنگ همه واژگان موجود در غزلیات سعدی برحسب حروف الفبا فهرست شده است. کلمات اصلی عنوان قرار گرفته است. در اسم و صفت، صورت مفرد کلمه عنوان قرار گرفته و صورت‌های دیگر مثل جمع و معنادار صفت تفضیلی یا در اتصال به ضمیر یا یکی از انواع «ی» بعد از صورت ساده کلمه آورده شده است.

آنچه در این کتاب با عنوان دفتر دوم «سعدی‌شناسی» گردآمده، حاصل کوشش سعدی‌پژوهان سخنور در مراسم بزرگداشت نخستین یادروز سعدی است که در اول اردیبهشت سال 1377 در شیراز برگزار شد. عناوین مقالات کتاب بدین ترتیب است: سعدی شاعر مدارا و مهربانی/ سیدعطاءالله مهاجرانی، سعدی شاعر جهانی/ غلامعلی حداد عادل، سعدی شاعر و معلم اخلاق/ عبدالحسین زرین‌کوب، سعدی و اشعریه/ غلامحسین ابراهیمی دینانی، سعدی و فرهنگ اسلامی/ مهدی محقق، وقت خوش سعدی/ عبدالرسول خیراندیش، سعدی و سازش‌کاری/ محمدرضا راشدمحصل، غزل‌ها و جهان‌بینی سعدی/ مهشید مشیری، سفرهای سعدی/ حسن امداد و .... .

در هشتمین کنگره سعدی شناسی مقالاتی توسط اساتید ادبیات فارسی ایراد شد که حول آثار و افکار سعدی نگاشته شده بود. تدقیق در کلیات، آوازه سعدی در قرن هفتم، تفاوت جهان بینی سعدی و حافظ، سعدی و خیام، ترجیع بند صبر، ممدوح غزل های عاشقانه سعدی، نقش سعدی در تکامل شعر فارسی، ادیان در نگاه او، همسویی اندیشه شیخ اشراق و سعدی شیرازی از موضوعات این سخنرانی ها بود. کوروش کمالی سروستانی هم دانشنامه سعدی را ترتیب داده است.