5f6375c963026.png

«کتاب فی ابدال الادویة المفردة و الاشجار و الصموغ و الطین- تالیف: بدیغورس الفیلسوف»

«بدل ادویه» از کتاب های مهم طب است و اطبا از همان آغاز روی این کتاب کار کرده اند. مولف آن «بدیغورس» است که به «فیثاغورث» معروف است. در کتاب های طبیِ قرن ششم پیش از مسیح، از فیثاغورث نام برده شده است. اثر او «کتاب فی ابدال الادویة المفردة و الاشجار و الصموغ و الطین» زینت بخش کتاب خانه ایاصوفیه در ترکیه است. مولف کتاب را به 5 بخش تقسیم کرده است: اشجار؛ عقاقیر؛ شیح؛ صموغ؛ طین. این کتاب از نظر موضوع و تاریخی اهمیت دارد. کتابی بسیار نایاب. بنا به اطلاع نویسنده این مقاله [آقای دکتر شمیم ارشاد] در تمام دنیا فقط دو نسخه از آن است یکی در ایاصوفیه ترکیه و دیگری در معهد المخطوطات العربیة قاره. الباحث العلمی با ارجاع به معجم المولفین بروکلمان، نوشته است که در کتاب خانه رضا رامپور هم نسخه ای است. اما وقتی دکتر شمیم ارشاد مسئولان این کتاب خانه تماس گرفتند آنها گفتند که چنین رساله ای در کتاب خانه آنها نیست. تا این لحظه با تمام کوشش هایش، نسخه خطی قاهره را بدست نیاورده است. در این مقاله متن اصلی به همراه ترجمه اردو آورده شده است تا غیر عربی دان طبقه از این کتاب مستفیض شوند. شماره نسخه 3572. در تاریخ النسخ، «العاشر» نوشته شده است. اندازه نسخه خطی 18×10. تعداد اوراق: 14 که از 44 شروع و به 57 ختم می شود و از همین جا معلوم می شود که این نسخه خطی با نسخه دیگری جلد شده بود. نام مولف «بدیغورس الفیلسوف» نوشته شده است که ابوزید حنین بن اسحاق اسراییلی ترجمه کرده بود. تمام نسخه 15 سطری است. البته صفحه اول، 12 سطری است. نسخه خطی کاملاً خوانا فقط چند عبارت ناخواناست که با کمک کتاب های دیگر طب در حاشیه توضیح داده شده است. با این حال برخی جاها حل نشد که سه نقطه گذاشته شده است. به یاری خداوند، تصحیحِ منقّحی از آن را دوباره انجام خواهد داد. این مقاله منتشر شده است. «کتاب فی ابدال الادویة المردة و الاشجار و الصموغ و الطین- تالیف: بدیغورس الفیلسوف»، تحقیق و ترجمه: آقای حکیم شمیم ارشاد اعظمی، «جَرنَل»، شماره 32، کتاب خانه رضا رامپور، رامپور، هندوستان. متن اصلی کتاب: "ابدال الادویه المفرده ..." به زبان عربی است که در این مقاله متن اصلی به همراه ترجمه به زبان اردو آمده است.

منابع مشابه بیشتر ...

65217295536ed.jpg

فرهنگ و مصطلحات طب سنتی ایران‌ - جلد اول - دوم - سوم

محمدتقی میر

پیشرفت های علمی عصر حاضر بدون شک مرهون تلاش علمی گذشتگان است. آنچه امروز دنیای غرب از آن بهره گیری می کند ریشه ای در مشرق زمین و در گذشته سرزمین های اسلامی دارد. با استقرار و توسعه تمدن اسلامی تمدن و هنر ملل مختلف در مرکز خلافت اسلام تمرکز یافت و در رشته های نجوم، ریاضی، شیمی و پزشکی پیشرفت های عظیمی حاصل گردید. تمدن اسلامی با وجود دانشمندانی چون ابن سینا، رازی و ابوریحان بیرونی به اوج شکوفایی خود رسید و بنای رفیع علم را در سرزمین های اسلامی و مشرق زمین استوارت نمود. بدون تردید ارتباط با ریشه های علمی گذشته آیندگان را در دستیابی به فرهنگ علمی غنی گذشته رهنمون می سازد. و این امر جز با نشر آثار گذشتگان و تلاش در جهت معرفی آنان به دانش پژوهان و مشتاقان دنیای علم و معرفت میسر نخواهد شد. برای دستیابی به پیشرفت های علمی حقیقی بهره برداری بهینه از منابع علمی گذشته و پیوند آن با دانش و اطلاعات و تکنولوژی جهان امروز ضروری است....

64e61b5d0a52b.jpg

فرهنگ لغات طبی یونانی در کتابهای فارسی

غلامرضا طاهر

موضوع کتاب فرهنگ لغات طبی یونانی از منظر غلامرضا طاهر نویسنده کتاب این گونه است: ".... لغات گردآمده در این رساله را از هدایه المتعلمین فی الطب و صیدنه ابوریحان و ذخیره خوارزمشاهی و تحفه حکیم مومن و قرابادین کبیر و فهرست مخزن الادویه و تقویم الادویه، حبیش تفلیسی و لغت نامه علامه دهخدا نقل کرده‌ام. در فهرست مخزن الادویه لغات یونانی و عربی و سریانی و لاتینی و هندی یک جا جمع شده است. من فقط واژه های یونانی را نقل کرده‌ام. از تقویم الادویه یک نسخه در کتابخانه مجلس شورای اسلامی وجود دارد که عکسی از آن تهیه کردم و لغات را از آن استخراج نمودم. لغات این کتاب بی نقطه و ناخوانا و مصحف است، به طوری که بسیاری از آنها را با شک و تردید بسیار نقل کردم و به صورت املائی آنها هیچ اطمینانی ندارم. کوشش من در این رساله بیش از هرچیز متوجه به دست دادن املاء یونانی کلمات بوده نه تعریف علمی آنها. فقط مترادف انگلیسی و گاه لاتینی آنها را به دست داده ام... "