یکی از گویشهای معتبر خراسان بزرگ، «گویش بیرجند» است که از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا این شهر چون در نزدیکی کویر و در منطقهای کوهستانی واقع شده، در گذر تاریخ کمتر مورد تاختوتاز و هجوم بیگانگان قرار گرفته و در نتیجه گویش آن پاکیزهتر و دستنخوردهتر باقی مانده است؛ ولی در دهههای اخیر تأثیر شدید و ژرف زبان فارسی سبب شده تا در این گویش هم دگرگونیهای زیادی روی دهد و بسیاری از واژهها و مختصات آن جای خود را به معادلهای فارسی خویش دهند. اما در این کتاب نویسنده واژگان این گویش را جمعآوری و ثبت کرده تا از گزند روزگار محفوظ بماند.
این فرهنگ دارای دو هزار و صد واژه متداول و مصطلح در رنگرزی و چاپ پارچه می باشد در این فرهنگ سعی شده است لغاتی که در ریسندگی و بافندگی چرم و پوست و قالی بافی، مربوط برنگرزی و چاپ می شود نیز مختصری گزیده و بیان گردد، فرمول شیمیایی و نام تجارتی برخی از ترکیبات مورد مصرف نیز ذکر گردیده است با توضیحات مختصری که در مورد بیشتر واژه ها داده شده است این کتاب را از صورت فرهنگ ساده بیرون آورده و به صورت راهنما جهت علاقمندان این رشته درآورده است.
پیدایش اصطلاحات در جوامع بشری به دوران های بسیار دوری بر می گردد، ولی اصطلاحات تخصصی و فنی در واژگان یک زبان طبیعی، برای گروه یا طبقه خاصی از انسان ها در مراحل بعد پدید آمده است که نشانه نوعی همکاری و فعالیت مشترک و کاربرد اصطلاحات حرفه ای خاص است که بر زبان مشترکی مهارت دارند که در آن رشته و فن خاص خویش اصطلاحاتی را می شناسند و در کاربردی واحد استخدام می کنند. این نوع همکاری و فعالیت مشترک و کاربری اصطلاحات فنی خاص، آنها را از دیگر اعضای جامعه، زبانی متمایز می بخشد، که به تدریج واژه های عامی را به شکل تخصصی تثبیت نموده و یا با ساخت واژه های جدید و یا وام گیری واژه ها از زبان های دیگر، واژگان زبان فنی تخصصی خود را ساخته و یا تکمیل کرده اند.
موضوع این شماره ایران کوده (شماره 14)، در مورد نوشتهها و پیکرهای کال جنگال است. دره کال جنگال در یازده کیلومتری شرق خوسف (بیرجند) است که در این دره چند نوشته و یک پیکر و یک نیمه پیکر است که بر روی سنگها و دیواره کوههای آن کنده شده است. نویسنده کتاب جمال رضائی و خواندن نوشته ها از صادق کیا میباشد.