کتابخانه مجازی ادبیات

در میان مستشرقین بزرگ اروپا کسانی که بیش از همه منت بر ایران دارد پرفسور ادوارد براون مستشرق معروف انگلیسی است و در ایران کمتر کسی است که خواندن و نوشتن بداند و نام او را نشنیده باشد. ایشان تالیفات بسیاری برای شناسانیدن ایران و تاریخ ادبیات ایران به زبان انگلیسی دارد. مجلد اول کتاب تاریخ ادبیات ایران شامل ادبیات ایران از قدیم ترین زمان پیش از اسلام تا عصر فردوسی است و اهمیت کتاب از آنست که جامع ترین و مفیدترین کتابیست که تاکنون در این فن به زبانهای اروپایی انتشار یافته و حتی هنوز نظیر آن و شاید پست تر از آن هم کتابی به زبان فارسی چاپ نشده است ...

کتاب حاضر به بررسی تاریخ روابط خارجی کشورمان از آغاز سلطنت صفوی تا سلطنت رضا شاه پهلوی می پردازد. این کتاب در نه فصل به تاریخ روابط خارجی ایران از زمان صفویه تا جنگ جهانی دوم و زمان استعفای رضا شاه پرداخته است. فصل اول این کتاب شامل توضیحاتی در مورد دوران جنگ های ایران و عثمانی از قیام شاه اسماعیل صفوی تا معاهده صلح استانبول از سال های 1500 تا 1590 است. در فصل دوم نویسنده به دوران شکوه و عظمت ایران از استرداد سرزمین های از دست رفته تا عهدنامه صلح قصرشیرین پرداخته است. فصل بعدی به دوران آرامش اختصاص یافته و تا سقوط اصفهان ادامه دارد. در فصل چهارم اشاره به سقوط صفویه و استقرار قاجاریه دارد و دوران پرآشوب آن زمان را به تصویر کشیده است. فصل پنجم کتاب شامل دوران جنگ های ایران و روسیه از فتح تفلیس تا معاهده ترکمانچای است. فصل های بعدی نیز به ترتیب دوران اختلافات ایران و انگلیس از شورش هرات تا معاهده صلح پاریس، دوران رقابت های استعماری از انتزاع ترکستان و بلوچستان تا قرارداد تقسیم ایران به مناطق نفوذ، دوران اشغال نظامی ایران از کودتای محمد علی شاه تا کودتای سوم اسفند را به تصویر کشیده است. در فصل نهم که آخرین فصل این کتاب است تاریخ دوران پهلوی از زمامداری سردار سپه تا پایان جنگ دوم جهانی در سال 1947 آورده شده است.

این ضمیمه از آینه میراث دربردارنده دو گفتار درباره ویرایش نهایی چاپ مسکو شاهنامه و ویرایش دوم شاهنامه به اهتمام جلال خالقی مطلق است. این دو گفتار جدیدترین و مبسوط‌ترین نقد و بررسی‌هایی است که تاکنون از این دو ویرایش صورت گرفته است. شاهنامه معروف به چاپ مسکو یکی از مشهورترین تصحیحات حماسه ملی ایران است که نخستین بار در فاصلۀ سال‌های 1963 ـ 1971 م. در نه مجلد منتشر شد. گفتار دوم این ضمیمه اختصاص یافته است به شاهنامۀ تصحیح دکتر جلالی مطلق در سال 1393. این تصحیح انتقادی‌ترین متن حماسه ملی ایران است که پس از پایان انتشار دوره هشت‌جلدی آن، مصحح محترم با استفاده از نسخه‌های نویافته، تجربیات و یافته‌های جدید خویش و پیشنهادهای دیگران، ویرایش دوم آن را طی چند سال آماده و چاپ کرده‌اند.

ببر بیان در مقام نام رزم جامه اَبَر پهلوان ملی ایران زمین شاهنامه فرزانه طوس یکی از موضوعات یا به سخنی بهتر یکی از رازگونه‌های این نامه نامور فرهنگ و ادب ایرانی است که به دلیل ویژگی‌های خاص و پیچیدگی معنایی نامش، روایات، گفتارها و پژوهش‌های بسیار را مختص خویش کرده است. نخستین جایی که پس از شاهنامه به گزارش ببریان پرداخته، لغت فُرس اسدی طوسی است که می‌گوید: «پوشیدنیی است از سلب جنگیان کیان داشتندی و گفتندی جبرئیل آورده از بهشت». پس از وی تا روزگار ما در فرهنگ‌ها و مقالات گوناگون، مطالب بسیار دیگر در آن باب گفته شده است ولی بیشینه این توضیحات و تحقیقات به گونه فرعی از شاهنامه بهره جسته‌اند و بنیاد روایات و نظریات آنها بر منابع جنبی استوار است. حال آن که شاهنامه در مقام متنی با اصالت اساطیری و حماسی و نخستین جای کاربرد ترکیب «ببر بیان»، بهترین و اصیل‌ترین منبع بررسی موضوع است و مآخذ دیگر، تنها شواهد توضیح‌دهنده و استوارکننده کلیات موجود در شاهنامه هستند. بر همین پایه اساس این رویکرد دیگربار شاهنامه است که ژرف‌نگری در آن کوتاه‌ترین، جامع‌ترین و مستند‌ترین مطالب را درباره چیستی و چگونگی ببر بیان آشکار می‌کند.